Пиньинь

Китай Халăх Республикинче (КХР) пиньинь системин официаллă статус пур.

2009-мĕш çулхи карлачăн 1-мĕшĕнчен пиньинь Тайваньре романизацин официалла стандарче пулса тăрать .

Пиньинь системине 1958-мĕш çулта йышăннă , авторĕ - Чжоу Югуан. 1979-мĕш çултан пиньинь пĕтĕм тĕнчипе КХР ячĕсен тата топономикин официаллă латин транскрипцийе шутланать. Вăл маларах пулнă Уэйд — Джайлза транскрипци системине тата чжуинь транскрипциине ылмаштарнă.

Пиньинь V саспаллисер пĕтĕм латин алфафичен сас паллисене усă курть, тата Ü (u-умляут хушнă; компьютерпа кĕртнĕ чухн V саспалли Ü вырăнне усă курма юрать). Тонсене пиньинте йĕр çийĕчи паллăсемпе уйăраçĕ, сăмахсарсенче сыпăк хыççăн цифра çырма пултараççĕ, сăмахран : dong2 или dong² (= dóng).

Инициальсене çырни

Пиньинте Китай литература чĕлхин сыпăксен инициалĕсене (малтанхи хупă сассене) çырнине аялти тапăлта кăтартнă. Тапалăн кашни клеткинче пĕрремеш йĕркере — Пĕтĕм тĕнчери фонетика алфавичĕпе фонетика транскрипцийĕ, иккĕмĕшĕнче — пиньинь, виçççĕмĕшĕнче — Раççейре йышăннăПаллади транскрипцйĕ.

	Тута		Тута-шăл	Коартикуляци	Альвеола		Ретрофлекса		Альвео-палаталлă		Палаталлă	Хыçалти чĕлхе
Взрыв	[p] b б	[pʰ] p п			[t] d д	[tʰ] t т						[k] g г	[kʰ] k к
Сăмса	[m] m м			[n] n н
Аффрикатсем					[ts] z цз	[tsʰ] c ц	[ʈʂ] zh чж	[ʈʂʰ] ch ч	[tɕ] j цз(ь)	[tɕʰ] q ц(ь)
Фрикатив			[f] f ф		[s] s с		[ʂ] sh ш	[ʐ] r ж	[ɕ] x с(ь)			[x] h х
Аппроксимантсем				[w] w в / —			[ɻ] r ж				[j] y я/ю/е
Аяк аппроксимантсем					[l] l л

Финальсене çырни

Китай сыпăкĕн финалĕ медиал (-u-), тĕп сыпăк тăвакан сасран (-a-) тата вĕçлекен хупă сасран тăрать (-n); нумай чухне çаксенчен темиçе компоненче çеç пур. Пиньинте Китай литература чĕлхин сыпăксен финалĕсене çырнине аялти тапăлта кăтартнă. Тапалăн кашни клеткинче пĕрремеш йĕркере — Пĕтĕм тĕнчери фонетика алфавичĕпе фонетика транскрипцийĕ, иккĕмĕшĕнче — пиньинь, виçççĕмĕшĕнче — Раççейре йышăннăПаллади транскрипцйĕ. Хăшпĕр финальсем сыпăкра инициальсĕр çырăнаççĕ (сăмахран [iɑŋ]). Хăшпĕр финальсем (сăмахран [iɑŋ]) пушă инициаллĕ чухне (сыпăк финальтен çеç тăрсан, сăмахран «yang» [iɑŋ]), хупă сас хыççăн (инициаль хыççăн) (пулннинчен урăхларах çырăнаççĕ сăмахран l+iang=liang [liɑŋ]). Ку чухне тĕрлĕрен çырнине запятойлă пăнчăпа уйăрнă, сăмахран. «yang; -iang».

		Вĕçлекен уçă сас
		∅			i		u		n		ŋ
Медиаль	∅	[ɹ̩], [ɻ̩] -i -ы; -и	[ɤ] e э	[a] a а	[ei] ei эй	[ai] ai ай	[ou] ou оу	[au] ao ао	[ən] en энь	[an] an ань	[ʊŋ] -ong -ун	[əŋ] eng эн	[aŋ] ang ан
	i	[i] yi; -i и	[ie] ye; -ie е	[ia] ya; -ia я			[iou] you; -iu ю	[iau] yao; -iao яо	[in] yin; -in инь	[iɛn] yan; -ian янь	[iʊŋ] yong; -iong юн	[iŋ] ying; -ing ин	[iaŋ] yang; -iang ян
	u	[u] wu; -u у	[uo] wo; -uo/-o во; -о	[ua] wa; -ua ва; -уа	[uei] wei; -ui вэй; -уй, -уэй	[uai] wai; -uai вай; -уай			[uən] wen; -un вэнь; унь	[uan] wan; -uan вань; -уань		[uəŋ] weng вэн	[uaŋ] wang; -uang ван; -уан
	y	[y] yu; -ü юй	[ye] yue; -üe юэ						[yn] yun; -ün юнь	[yɛn] yuan; -üan юань

/ər/ (而, 二, и т. д.) сыпăк er (эр) тесе çырăнать. -r (儿) Япала ячĕ çумне суффикс хушăннипе пулакан финальсем нумай. Вĕсене сăмах çумне r саспалли хушса çыраççĕ.

Унсăр пуçне, ê [ɛ] хăшпĕр чĕвĕсене çырма усă кураççĕ.

Тонсене палăртни

Пĕрремĕш тона уçă сас çинчи макронпа (ˉ) палартаççĕ:
Иккĕмĕш тона уçă сас çинчи (акутпа) (´):
Вмççĕмĕш тона уçă сас çинчи гачекпа (ˇ)
Тваттăмĕш тона уçă сас çинчи (грависка) (`):
Пиллĕкĕмĕш, нейтраллă тона çырнă чухне палăртмаççĕ:

Тата пăхăр

Цанцзе (çырулăх) — иероглифсене кĕртмелли меслет

Асăрхавсем

Каçăсем

PinYin.info — a guide to the writing of Mandarin Chinese in romanization (Акăлчанла)
New Edition Hanyu Pinyin Syllable Table 2009 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 24-мӗшӗнче архивланӑ.(кит.)(Акăлчанла)
Little Pinyin App 1.0 online 2009 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗнче архивланӑ.
Pinyin табли́ца со звуком. Pinyin table with sound

This article uses material from the Wikipedia Чăваш article Пиньинь, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Урăххине кăтартман пулсан ку материал CC BY-SA 4.0 лицензипе килĕшӳллĕн сарăлать. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Чăваш (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.