Çĕпĕр
Çĕпĕр — Ҫурҫӗр Ази тарăхĕ.
Анăç енчи чикки — Урал тăвĕсем, çурçĕр енчи — Çурçĕр Пăрлă океан, тухăç енчи — Лăпкă океан.
Хĕвеланăç Çĕпĕр, Хĕвелтухăç Çĕпĕр тата Инçет Хĕвелтухăç çине пайланать. Хăшпĕр чухне Кăнтăр Çĕпĕре те уйăраççĕ.
Çĕпĕр тавралăхĕ
Çĕпĕрте çак пысăк юханшывсем юхаççĕ: Обь, Иртыш, Енисей, Лена, Амур.
Хуласем
Çĕпĕрти пысăк хуласем:
- Çĕн Çĕпĕр;
- Омск;
- Красноярск;
- Барнаул;
- Новокузнецк;
- Владивосток;
- Хабаровск;
- Иркутск;
- Томск.
29 çĕпĕр хулинче 100 пин ытла çын пурăнать.
- 200 пин ытла çын пурăнан çĕпĕр хулисем
| Çĕн Çĕпĕр | 1 602 915 |
| Омск | 1 178 391 . |
| Красноярск | 1 083 865 |
| Тĕмен | 720 575 |
| Барнаул | 635 585 |
| Иркутск | 623 424 |
| Томск | 569 293 |
| Кемĕр | 553 076 |
| Новокузнецк | 551 253 |
| Улан-Удэ | 430 550 |
| Сургут | 348 643 |
| Чита | 343 511 |
| Якутск | 303 836 |
| Нижневартовск | 270 846 |
| Братск | 234 147 |
| Ангарск | 226 776 |
| Бийск | 203 826 |
Норильск тата Прокопьевск депопуляци пирки ку йышран тухнă.
Çĕпĕрти тĕп халăхсем
Çĕпĕрте халăх нумай пурăнмасан та кунта тĕрлĕ челхе ушкăнĕнчи халăх пуранать. Хăшпĕр шутлавсемпе , XVI-мĕш ĕмĕр вĕçĕнче — XVII-мĕш ĕмĕр пуçламăшĕнче Çĕпĕртпе Аякри Тухăçра 200 пин яхан çн пураннăю
2010-меш çулхи Раççейри халах çыравĕпе Раççейри Çĕпĕр теп халăхĕсен шучĕ :
| Тĕрĕк халăхĕсем | Монгол халăхĕсем | Самоди халăхĕсем | Чукча-камчатка халăхĕсем | Енисей халăхĕсем | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Якутсем | 478 100 | Бурятсем | 461 389 | Ненецсем | 44 640 | Чукчăсем | 15 908 | Кетсем | 1 492 | ||||
| Тывасем | 263 934 | Тунгусо-маньчжур- халăхĕсем | Селькупсем | 4 249 | Коряксем | 8 743 | |||||||
| Хакассем | 72 959 | Эвенксем | 38 396 | Сойотсем | 3 579 | Ительменсем | 3 180 | ||||||
| Алтайсем | 70 800 | Эвенсем | 21 830 | Нганасансем | 834 | Чувансем | 1 087 | ||||||
| Шорсем | 12 888 | Нанайсем | 12 160 | Энцсем | 237 | Алюторсем | 40 | ||||||
| Долгансем | 7 885 | Ульчсем | 2 913 | Фин-угор халăхĕсем | Керексем | 4 | |||||||
| Çĕпĕр тутарĕсем | 6 779 | Удэгейсем | 1 657 | Хантсем | 30 943 | Эскимос-алеут- халăхĕсем | |||||||
| Телеутсем | 2 643 | Орочсем | 686 | Мансисем | 12 269 | Эскимоссем | 1 738 | ||||||
| Тофаларсем | 761 | Негидальцсем | 567 | Сино-тибет халăхĕсем | Алеутсем | 482 | |||||||
| Чулăмсем | 355 | Ороксем | 346 | Тазсем | 276 | Нивхсем | 5 162 | ||||||
Çĕпĕр тĕпчевçисем
- Беринг Витус Ионассен
- Дежнёв Семён Иванович
- Милованов Игнатий Михайлович
- Спафарий Николай Гаврилович
- Чириков Алексей Ильич
This article uses material from the Wikipedia Чăваш article Çĕпĕр, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Урăххине кăтартман пулсан ку материал CC BY-SA 4.0 лицензипе килĕшӳллĕн сарăлать. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Чăваш (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.