ئاکامەکانی گەڕان بۆ «ڕێنێ دێکارت» - ویکیپیدیا، ئینسایکڵۆپیدیای ئازاد
ڕێنێ دێکارت (بە فەڕەنسی: René Descartes؛ ٣١ی ئازاری ١٥٩٦ – ١١ی شوباتی ١٦٥٠) فەیلەسووف، زانستیار و ماتماتیکزانێکی فەڕەنسی بوو. زۆربەی ژینی کاری لە کۆماری... |
شکی دێکارتی یا گومانی دێکارتی چەشنێک سکێپتیزمە کە پەیوەندیی بە نووسراوەکان و میتۆدۆلۆژیی ڕێنێ دێکارت (٣١ی ئازاری ١٥٩٦–١١ی شوباتی ١٦٥٠) -ەوە ھەیە. سکێپتیزمی... |
ناسراوە. ناوی ئەم سیستمە لە ناوی ماتماتیکزان و فەیلەسووفی فەڕانسەوی ڕێنێ دێکارت (١٥٩٦-١٦٥٠) وەرگیراوە کە ئەم شێوازەی داھێنا بۆ نواندنی خاڵەکان لەسەر... |
وشەی لاتینی folium بە واتای گەڵا وەرگیراوە. چەماوەی گەڵای دێکارتی، لەگەڵ پۆرترەیەکی دێکارت لە ساڵی ١٩٦٦ لەسەر تەمرێکی ئالبانیایی پێشان درا. لەبەر ئەوەی... |
کۆڵینەوەی ئەندازە بە بەکارگرتنی دەزگای پۆوتان و بنەواشەکانی جەبر و شیکاری. ڕێنێ دێکارت و فێرما لە سەدەی ۱۷ زایینی بە دامەزرێنەرانی لقی ئەندازەی شیکارانە دەناسرێن... |
یەکەم و ژمارەی دووھەم لە کۆمەڵی دووھەم ھەڵدەبژێردرێن. ئەم لێکدانە بەناوی ڕێنێ دێکارت بیرکاریزانی فەڕەنسی ناونراوە. ئەنجامی لێکدانی دیکارتی دوو کۆمەڵی A {\displaystyle... |
ھەبووە لە بواری بیرکاری. ئەو بۆ یەکەمجار ڕەخنەی لە تیۆریی دووانییەتیی ڕێنێ دێکارت گرت و تەواوی عالەمی بە یەک جەوھەر دانا. ویکیی ئینگلیزی: تشرینی یەکەمی... |
دوالیزمی زەین-لەش (پۆلی ڕێنێ دێکارت) سەرچاوەی دوالیزم لە فەلسەفەی نوێدا دەگەڕێتەوە بۆ بیروڕا و ئەندێشەکانی ڕێنێ دێکارت. ئەو زەینی بە جەوھەرێکی ناماددی دەزانی و، پێی وا بوو پێچەوانەی شتە فیزیکییەکان،... |
لاشەکانیان شێواند. ١٩٨٢ – فلیپ مێکسێس، یاریزانی تۆپی پێی فەڕەنسی. ١٥٩٦ – ڕێنێ دێکارت، بیرکاریزان و فەیلەسوف ١٨٩٠ – نیکۆڵای گۆگۆڵ، چیرۆکنووس و ڕۆماننوس، شانۆگەر... |
من دەفکرم، واتە ھەم (پۆلی ڕێنێ دێکارت) (بە لاتینی: Cogito, ergo sum) وتەیەکی فەیلەسوف و بیرکاریزانی فەرەنسی، ڕێنێ دێکارتە کە وەرگێڕانەکەی بە کوردی دەبێتە «من بیر دەکەمەوە، کەواتە بوونم ھەیە»... |
بنەواشەی سەروبەربوونی ھۆکار (پۆلی ڕێنێ دێکارت) بەکارچوونی لە یەکێ لە بەڵگەھێنانەوەکانی دێکارتدا، ناوی ڕۆیشتووە و ناوبانگی پەیدا کردووە. بۆ ڕوونکردنەوەشی، دێکارت دوو نموونە دێنێتەوە: ھیچ شتێ خۆی گەرم... |
(١٦٦١–١٥٩٤) ژان شاپولێن (١٦٧٤–١٥٩٥) ژان دێمارێ دو سانت سۆرلێن (١٦٧٦–١٥٩٥) ڕێنێ دێکارت (١٦٥٠–١٥٩٦) کلۆد مالڤیل (١٦٤٧–١٥٩٧) ڤەنسان ڤۆیتوور (١٦٤٨–١٥٩٧) ژان لویی... |
(Alhacen) Robert Grosseteste Roger Bacon فڕانسیس بەیکن گالیلێو گالیلەی ڕێنێ دێکارت ئیساک نیوتۆن George Berkeley ئیمانوێل کانت دەیڤد ھیووم ئۆگست کۆنت جۆن... |
کە زۆر جار لە سروشتدا دەبینرێت. لوولپێچی لۆگاریتمی یەکەم جار لەلایەن ڕێنێ دێکارت باسی لێ کرا و پاشان ژاکوب بێرنۆلی بە چڕ و پڕی لێی کۆڵیەوە. لە سیستمی... |
جەوھەر (بەشی ڕێنێ دێکارت) ھەڵدەگیردرێ و نە لە چەشنێ بابەتدا جێی ھەیە، بۆ وێنە: ئەم پیاوە، ئەم ئەسپە. » دێکارت دەیوت جەوھەر ئەو بووەیە کە پێویستی بە ھیچ بوویەکی تر نییە بۆ ئەوەی ببێ.... |
لە سەدەی حەڤدەھەمەوە بە یارمەتیی ڕێنێ دێکارت ڕێی خۆی بۆ ناو فەلسەفەی ڕۆژاوا دۆزییەوە. دوالیستە جەوھەرییەکان، وەک دێکارت، دەیانوت زەین خۆی جەوھەرێکی سەربەخۆیە،... |
ئاکویناس -یش لەسەری کردەوە. بەڵام، بۆ ھەندێ لە فەیلەسووفانی مۆدێڕن، وەکوو ڕێنێ دێکارت و جۆن لۆک و لایبنیتس و ھیووم، ڕیالیزمی ناڕاستەوخۆ پەسەندتر بوو. Lehar... |
بە کەسێک دەڵین کە بۆ دەرخستنی ڕاستییەکان پشت بە ئەقڵ یا ئاوەز دەبەستێ. دێکارت و سپینۆزا و لایبنیتس لە حاند ڕاسیۆنالیستەکانی ترا ناسراوترن. خەتایەک کە... |
سەرچاوەکەی لە پیتاگۆرسەوە دێت کە لای ئەفلاتون، سەنت ئۆگستین، تۆماس ئەکویناس، ڕێنێ دێکارت، سپینۆزا وە لایبنیز ھەبوە. ئا لەم گۆشەوە ئازادانە کاتێک باسی مەسیحیە... |
(١٦٦١–١٥٩٤) ژان شاپولێن (١٦٧٤–١٥٩٥) ژان دێمارێ دو سانت سۆرلێن (١٦٧٦–١٥٩٥) ڕێنێ دێکارت (١٦٥٠–١٥٩٦) کلۆد مالڤیل (١٦٤٧–١٥٩٧) ڤەنسان ڤۆیتوور (١٦٤٨–١٥٩٧) ژان لویی... |