1565 Шо

Иза вайн эран 1565 шо ду, 565 шо 2 эзарлагӀа шерашкахь, 65 шо бӀешеран, 5 шо 7-гӀа иттаннаш шерашкахь XVI бӀешеран, 6 шо 1560-гӀа шерийн.

Русь

• 3 январь — Иван Грозни къайлаваьлла Александровн Слобода, кхайкхийна ша Iарш йитар.
• Русехь йукъайаьккхина опричнина.
• 7 август — дуьххьара зорба тоьхна Иван Фёдоров а, цуьнан гIоьнча Пётр Мстиславхо а буьйлабелла шолгIа оьрсийн зорба тоьхна жайна арахеца — «Часовник».
• 1565—1566 — Колан ахгӀайрен тIехь (Кола, Печенган килс) оьрсий хевшинчу меттигашкахь гучубевлла антверпенан совдегархой.
• Архиван хьосташкахь дуьххьала хьахийна Подгорни Тимяш эвла, хIинца Янтиково.

Европа

• Испанехь картол гучуйаьлла ботаникан культура санна.
• Ноябрь — Нидерландашкара элийн оппозицис «Барт» йа «Компромисс» цӀе йолу барт кхоьллина.

Африка

• Конгон паччахь обшу Яга тайпанал. Ангола Конгох дIа а къаьстина, маьрша пачхьалкх хилла.

Ази

• 1565—1571 — Испанхоша тIемца даьхна Филиппинан гIайренаш.
• Виджаянагаран эскар эшна Таликотера (Ракшас-Тагди) тIамехь Биджапуран, Ахьмаднагаран, Бидаран, Голкондан коалицел. Бартхойн эскарш схьайаьккхина коьрта шахьар, талораш дина, йохийна иза. Виджаянагарах дIакъаьстина куьйга кIелира олаллаш, цунах хилла жима олалла, коьрта шахьар Пенуконда гIалахь а йолуш.

Америка

• Флоридехь испанхоша кхоьллина Сент-Огастин гӀала — дуьххьарлера гуттаренна йолу Америкера колони.

 

Хьажа иштта: Категори:Бинарш 1565 шарахь

• Кирос, Педро Фернандес — португалихойх схьавалар долу Испанин хӀордахо.
• Мики, Павел — Руман-Католикийн Килсан веза стаг, Ӏазапхо, канонизации йина японин политикин гӀуллакххо Тоётоми Хидэёси волучу хенахь, шайн дин бахьнехь кхелхинчу кхин а японин Ӏазапхошца цхьаьна.
• Роберт Деверё, Эссексан 2-гӀа граф — уггаре гӀараваьлла Эссексан графех, тӀеман баьчча а, везар а ингалсан паччахь-аьзнин Елизавета I-рачун. ДӀатеттина 1599 шарахь Ирландица аьттонза тӀемаш бинчул тӀехьа, гӀоьртина пачхьалкхан харцам бан, йамартлонах бехке вина, виеран кхелйина.
• Хаутман, Корнелис де — голландин хӀордахо а, керла некъаш дехкинарг а, биллина Европера хӀинцалерачу ХӀиндонезин гӀайренашка хӀордачухула керла некъ, Къилба-Малхбалера Нидерландашка чамбийриш кхехьаран болх тобинарг, хьалхара голландин Индонезе йоьду йохк-иэцаран экспедицин куьйгалхо (1595—1597).

 

Хьажа иштта: Категори:Белларш 1565 шарахь

• Амсдорф, Николаус — уллера доттагӀ а, белхало а Лютер Мартинан.
• Асикага Ёситэру — Японин Асикага тайпанара 13-гӀа сёгун (сэйи-тайсёгун).
• Геснер, Конрад — швейцарин Ӏилманча-энциклопедихо, адамалло гулбина дийнаташха а, ораматех а хаамаш систематизаци йан гӀоьртинчарех дуьххьарачарах цхьаъ ву.
• Лаинес, Диего — иезуитийн орден кхоьллинчарех цхьаъ, цуьнан статут хӀоттийнарг а, статут (declarationes) хьехнарг а.
• Пий IV — руман папа 25 декабрь 1559 ш. - 9 декабрь 1565 ш..
• Чиприано де Роре — фламандхойх схьавалар долу италин композитор.
• Тургут-реис — гӀараваьлла бусалбан хӀордан талорхо (приватир) а, Хункар-мехкан адмирал. Сулейман султанан гӀуллакхехь лаьттина даржашкахь: Джербан губернатор, Хункаран тӀеман-хӀордан ницкъийн коьрта баьчча, Алжиран а, Лаьттанйуккъерачу хӀордан а бейлербей, Триполин санджакбей а, паша а.
• Фарель, Гийом — гӀараваьлла французийн а, Швейцарин а реформатор.
• Феррари, Лодовико — италин математик, карийна йукъара йар ДоьалгӀа тӀегӀанера уравнени.