Ṳ̀-Gă

/ 參考閩東語漢字其版本。

Ṳ̀-gă (儒家), iâ hô̤ lā̤ ṳ̀-gă sṳ̆-siōng (儒家思想) hĕ̤k-ciā ṳ̀-gáu (儒教), sê iù Dṳ̆ng-guók huák-nguòng gì siŏh cṳ̄ng sṳ̆-siōng tā̤-hiê. Ṳ̀-gă có̤i cā sê Chŭng-chiŭ sì-gĭ Lū-guók nè̤ng Kūng-cṳ̄ tì-chók lì gì, ciō-iéu sṳ̆-siōng sê ìng (仁), ngiê (義), lā̤ (禮), dé (智), séng (信).

Ṳ̀-gă diŏh Să̤-háng gì Háng Ū-dá̤ chiū lā̤ ké̤ṳk diâng có̤ ciáng-tūng gì sṳ̆-siōng, ī-hâiu gáuk ciáh dièu-dâi dŭ giék-sṳ̆k Să̤-háng gì céng-cháik. Hī sèng-âu gì tĕ̤k-cṳ̆-nè̤ng diŏh bái Kūng-̆cṳ̄, diŏh tĕ̤k Kūng-cṳ̄ cŏng-sùng gì Sé-cṳ̆ Ngū-gĭng (四書五經). Ṳ̀-gă sṳ̆-siōng iâ diòng gáu Hàng-guók, Nĭk-buōng, Liù-giù gâe̤ng Uŏk-nàng, biéng siàng hī sèng-âu Dĕ̤ng Ā Háng-cê Ùng-huá-kuŏng gê̤ṳng-dùng gì sṳ̆-siōng.

Ṳ̀-gă sṳ̆-siōng ô nék-giāng dái cŭng-gáu gì séng-cék, bók-guó ṳ̀-gă sê ng-sê siŏh ciáh cŭng-gáu gĭng-dáng hŏk-ciā gì káng-huák dŭ mâ̤ siŏh iông. Gĭng-dáng Nĭk-buōng, Hàng-guók gâe̤ng Uŏk-nàng ô iā sâ̤ hŏk-ciā tì-chók ĭ sê cŭng-gáu, bók-guó găk Dṳ̆ng-guók, duâi buô-hông nè̤ng giéng-gáe̤k ĭ nâ sê siŏh ciáh sṳ̆-siōng, ng-sê cŭng-gáu. 20 sié-gī chĕ̤ gì sèng-âu, iā sâ̤ Dṳ̆ng-guók hŏk-ciā giéng-gáe̤k cuòi sê lŏ̤h-hâiu gì cŭng-gáu, miĕk-chĭng ĭ „Kūng-gáu“ (孔教). Ùng-huá Dâi-gáik-mêng gì sèng-âu, Dṳ̆ng-guók Gê̤ṳng-sāng-dōng dó̤i ṳ̀-gă sṳ̆-siōng gâe̤ng Kūng-cṳ̄ gì káng-huák cêng kó̤ ngài, miĕk-chĭng Kūng-cṳ̆ hô̤ lā̤ Kūng-lō̤-nê (孔老二). Bók-guó găk gĭng-dáng gì Dṳ̆ng-guók kăi-sṳ̄ huāng-sṳ̆, bô giéng-gáe̤k ṳ̀-gă sṳ̆-siōng diē-sié iâ ô iā sâ̤ hō̤ nó̤h lāu.