John Keats

Unan eus barzhed veur ar romantelezh saoz e oa Keats, gant Wordsworth, Shelley ha Byron. Dibaouez e veze kavet abeg en e oberoù e-pad e vuhez verr gant kelaouennoù an amzer-se, met bras-kenañ eo bet e levezon dalif war barzhed evel Alfred Tennyson.

John Keats

den

Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Rouaned Breizh-Veur hag Iwerzhon
Anv-bihan	John
Anv-familh	Keats
Anv	Adonaïs
Deiziad ganedigezh	31 Her 1795
Lec'h ganedigezh	Moorgate, Londrez
Deiziad ar marv	23 C'hwe 1821
Lec'h ar marv	Roma
Doare mervel	abeg naturel
Abeg ar marv	torzhellegezh
Lec'h douaridigezh	Protestant Cemetery, Rome
Breur pe c'hoar	Frances Mary Keats, George Keats
Pried	talvoud ebet
Yezhoù komzet pe skrivet	saozneg
Yezh implijet dre skrid	saozneg
Micher	barzh, judge-rapporteur, mezeg, skrivagner
Tachenn labour	barzhoniezh, Romantelezh
Bet war ar studi e	King’s College Londrez
Lec'h annez	Bro-Saoz, Iwerzhon, Bro-Skos, Geographical region of Italy
Lec'h labour	Bro-Saoz
Relijion	irreligion
Kleñved	torzhellegezh
Luskad	Romantelezh
Levezonet gant	John Milton, Edmund Spenser, William Hazlitt, Publius Vergilius Maro
Deskrivet dre	John Keats
Oberennoù zo en dastumad	Stedelijk Museum
Statud e wirioù aozer	Ar gwirioù aozer ne dalvezont ket ken
Documentation files at	SAPA Foundation, Swiss Archive of the Performing Arts

 

Ganet e voe en un tiegezh a renk izel, ha pa ne oa nemet 10 vloaz e varvas e dad. Abredik e stagas da studiañ henlennegezhioù Hellaz ha Roma ha hini e amzervezh. Marvet e vamm e 1810 e rankas deskiñ ar surjianerezh. E 1814 avat e tilezas ar studi evit skrivañ, hag e tarempredas metoù ar skrivagnerien. Buan e reas anaoudegezh gant arzourien evel Leigh Hunt, Shelley ha Benjamin Robert Haydon. Gant Leigh Hunt e voe skoazellet da embann e varzhoneg kentañ, Lines in Imitation of Spencer, en ur gelaouenn e miz Mae 1816.
E 1817 e teuas a-zindan ar wask e dorkad barzhonegoù kentañ, anvet Poems, met ne reas tamm berzh ebet. Dilezet ma oa bet gant e vreur George a oa aet da chom da SUA e klaskas reiñ harp d’e vreur Tom a oa tapet gant ar boeson hag a varvas diwar se e 1818.
D’ar c’houlz-se eo e krogas Keats da labourat war-dro e varzhoneg veur Endymion, embannet e 1818. Savet eo ar varzhoneg-se, a ya da vagañ peder levrenn, diwar henvojennoù Hellaz ha hini Endymion, a oa bet lakaet da gousket gant Zeus abalamour da ziwall e gened da viken. Er c’heid-amzer-se eo e pegas ar c’hleñved ennañ.
E 1820, e voe embannet Hyperion, a voe daskemmet gantañ hag adembannet e 1856 dindan an anv The Fall of Hyperion, savet ivez diwar henvojennoù Hellaz (Hyperion o vezañ unan eus Titaned Hellaz kozh). Er bloaz-se e voe embannet barzhonegoù all : Lamia, Isabella, Ode to a Nightingale, Ode on a Grecian Urn, Ode to Psyche. Dre ma’z ae e yec’hed war fallaat e voe aliet gant e vezeg kuitaat Bro-Saoz ha mont da Italia, ar pezh a reas eta e kompagnunezh e vignon Joseph Severn. Goude ur chomadenn e Naplez ez eas da Roma da vevañ ; eno e laoskas e analad diwezhañ. Goulenn a reas skrivañ war e vez Here lies one whose name was writ in water ("Amañ ez eus gourvezet unan hag a oa skrivet e anv en dour").

Gant e vuhez hag e oberenn e voe awenet romantoù skiant-faltazi ar skrivagner Dan Simmons en e gelc'hiad Hyperion hag Endymion (1989-1997).

• Lines in Imitation of Spencer ;
• Endymion ;
• Tales and Poems, ennañ Hyperion ;
• The Eve of S. Agnes.

• (en) British Library
• (en) Poetry Foundation