Ханаанскія Мовы

Усе гэтыя мовы перасталі быць гутарковымі ў пачатку нашай эры (калі вымерла пунічная — невядома). Старажытнаяўрэйская мова бесперапынна заставалася літаратурнай і літургічнай мовай сярод яўрэяў і самарыцян.

Дзве галоўныя галіны гэтай падсям’і — іўрыт і фінікійская мова. Ханаанскія мовы, нароўні з арамейскімі і ўгарыцкай, утвараюць паўночнасеміцкую падгрупу.

Тыпалагічныя рысы ханаанейскіх моў у параўнанні з арамейскай:

• прэфікс h- выкарыстоўваецца як артыкль (у арамейскай — постфікс -a). Хутчэй за ўсё, гэта ханаанскае новаўвядзенне.
• Займеннік першай асобы ʼnk (אנכ anok(i), у арамейскай — ʼnʼ/ʼny) — што збліжае іх з акадскай, старажытнаегіпецкай і берберскай.
• Зрух галосных ā > ō (ханаанскі зрух).
• Інвертаванае ўжыванне часавага саюза wa, якое праяўляецца ў тым, што, калі wa стаіць перад дзеясловам у пачатку сказа, ён надае форме мінулага часу («перфектнай») дзеяслова значэнне будучага часу, і наадварот, у форме будучага часу («імперфектнай») дзеяслова — значэнне мінулага часу.

Галоўныя крыніцы вывучэння ханаанскіх моў — гэта Танах і старажытныя надпісы:

• Маавіцкая: Стэла Меша, Надпіс з Эль-Керак
• Старажытнаяўрэйская мова: Каляндар з Гезера, Хірбет Кеяфа
• Фінікійская мова: Саркафаг цара Ахірама, надпіс на саркафагу Эшмуназара II, біблскі надпіс.
• Пунічная мова: у п’есе Плаўта «Пуніец» (Poenulus) у пачатку пятага акту.

Надпіс Дэір Ала  (англ.) (бел. напісаны на арамейскай з паўднёваханаанскімі асаблівасцямі, і класіфікуецца Хецранам (Hetzron) як ханаанская.

• Заходнесеміцкія мовы
• Угарыцкія мовы