Фэмінізацыя мовы (фэмінізацыя Nomina agentis) і пэўных іншых катэгорыяў у сучаснай беларускай мове — гэта сукупнасьць моўных захадаў, скіраваных на ўстанаўленьне роўнасьці паміж паламі шляхам стварэньня альбо распаўсюджаньня жаночых формаў назоўнікаў, якія ахопліваюць прафэсіі, грады і заняткі.
Манаграфія мовазнаўцы Паўленкі закранае і разглядае ў цэлай працы пытаньне ўтварэньня фэмінінатываў. Найбольш актыўны пэрыяд фармаваньня фэмінінатываў у беларускай мове ці ў старабеларускай — гэта XVI—XVII стагодзьдзі. Старабеларуская мова не разьвівалася ізалявана, але ў повязі з мовамі суседнімі, таму велічны пласт фэмінінатываў у мове нашых продкаў і расейцаў, а таксама ўкраінцаў, напрыклад, падобны («княгиня», «княжна», «пасербица», «царица» і г. д.). Пры гэтым як мова самастойная яна мела шэраг асаблівасьцяў: так, напрыклад, на ўласнабеларускай і польскай моўнай глебе сфармаваліся гэткія словы як «воеводиная», «братанка», «господарина», «корчмитка», «шинкарка», «папежничка», «выволанка», «старостянка» ды іншыя.
У мовазнаўчых колах можна вылучыць дзьве плыні на прадмет дадзенага пытаньня. Першая — тарашкевіца, асабліва ейная сучасная вэрсія «Беларускі клясычны правапіс», апрацаваная журналістамі і мовазнаўцамі газэты «Наша Ніва», ARCHE і іншымі, якія прытрымліваюцца правілаў і нормаў дарэформнай мовы. Гэтая плынь фэмінізуе назовы пасадаў і прафэсіяў. Так, прадстаўнік гэтай плыні — Ян Станкевіч — спыняўся ў сваіх працах на пытаньні фэмінізацыі назоўнікаў, што абазначаюць пасаду, прафэсію ці тып заняткаў. Альтэрнатыўны граматыст рупіцца аб чысьціні мовы і гаворыць аб натуральнасьці суфіксаў ыц-а, іц-а ў беларускай мове («караліца», «цэсарыца», «царыца», «нямчыца», «жыдзіца», «пранцузіца»).
Другая плынь — афіцыйны беларускі правапіс. Так, напрыклад, у «Стылістыцы беларускай мовы» М. Цікоцкага адзначаецца, што:
«У афіцыйна-дзелавым стылі звычайна ўжываецца толькі форма мужчынскага роду, нават калі ёсьць адпаведная форма жаночага роду… Формы жаночага роду з суфіксам -ш, -к, -іц-а, -ыц-а, -ых-а — уласьцівасьць размоўнага стылю».
Вікіпэдыя мае праект «Беларуская мова» |
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Фэмінізацыя беларускай мовы, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.