Эдмунд Гусэрль
Эдмунд Гусэрль (па-нямецку: Edmund Husserl; 8 красавіка 1859, Просьніц (чэск.
Prostějov [proscɛjof], раней ням. Proßnitz)), Аўстрыйская імпэрыя — 27 красавіка 1938, Фрайбург, Нямеччына) — нямецкі філёзаф. Прафэсар у Гале, Гётынгене, Фрайбургу.
| Эдмунд Гусэрль | |
| па-нямецку: Edmund Husserl | |
 | |
| Эдмунд Гусэрль (1900) | |
| Імя пры нараджэньні | па-нямецку: Edmund Gustav Albrecht Husserl |
|---|---|
| Дата нараджэньня | 8 красавіка 1859 |
| Месца нараджэньня | Просьніц, Аўстрыйская імпэрыя |
| Дата сьмерці | 27 красавіка 1938 |
| Месца сьмерці | Фрайбург, Нямеччына |
| Школа/традыцыя | фэнамэналёгія |
| Пэрыяд | філязофія 20 стагодзьдзя |
| Кірунак | заходняя філязофія[d] |
| Асноўныя зацікаўленасьці | эпістэмалёгія, анталёгія, матэматыка |
| Значныя ідэі | legitimacy[d] і Logical Investigations[d] |
| Аказалі ўплыў | Бернард Бальцана[d], Carl Stumpf[d], Theodor Lipps[d], Franz Brentano[d], Готліб Фрэге[d] і Імануіл Кант |
| Вучні | Карляс Астрада[d], Мартын Гайдэгер, Edith Stein[d], Гюнтэр Андэрс[d] і Eugen Fink[d] |
Заснавальнік фэнамэналёгіі. Паводле Гусэрля, філязофія ня мае дачыненьня ні да навакольнага сьвету, ні да навук, што яе вывучаюць; ейны прадмет ёсьць толькі зьявы (фэномэны) сьвядомасьці, якія разглядаюцца як адзіныя й непасрэдна дадзеныя. Лічыў асабістыя перажываньні суб'екта, ягонае ўспрыманьне й інтуіцыю асноўным крытэрыем ісьціны. Вылучыў ідэю «жыцьцёвага сьвету» як першаснага сацыяльна-культурнага вопыту. Сьцьвярджаў, што з дапамогай рэканструкцыі «жыцьцёвага сьвету» мінулых культураў можна вытлумачыць зьмест і глыбінную сутнасьць пісьмовых помнікаў розных гістарычных эпох. Погляды Гусэрля паўплывалі на станаўленьне й разьвіцьцё філязофскай антрапалёгіі, экзыстэнцыялізму, іншых філязофскіх кірункаў.
Аўтар працаў «Лягічныя досьледы» (Т. 1-2; 1900—1901), «Філязофія як дакладная навука» (1911) ды іншых.
Памёр 27 красавіка 1938 году ў Фрайбургу.
Беларускі пераклад
- «Філязофія як дакладная навука». Пер. Л. Баршчэўскага. — Менск: Энцыкляпэдыкс, 2023.
Крыніцы
Літаратура
- БЭ. — Мн.: 1997 Т. 5. С. 543.
- Великие мыслители Запада. — М., 1998. — С. 608.
- Гусерль Эдмунд // Культуралогія: Энцыклапедычны даведнік / Уклад. Дубянецкі Э. — Менск: БелЭн, 2003. ISBN 985-11-0277-6.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Эдмунд Гусэрль, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.