Пакале́ньне — ўзроставая група людзей, фармаваньне характару якіх адбываецца пад уплывам пэўных гістарычных падзей, эканамічных і культурных абставін.
Гэта абумоўлівае падабенства й агульнасьць некаторых індывідуальных характарыстык у выніку падобнага для прадстаўнікоў дадзеных узроставых груп сацыяльнага вопыту.
У біялёгіі: пакаленьне (генэрацыя) — гэта група асобін у папуляцыі з аднолькавай ступеньню сваяцтва ў дачыненьні да агульных продкаў. Таксама можна акрэсьліць як групу асоб, аднолькава аддаленых у роднасным стаўленьні ад агульных продкаў. Напрыклад, у чалавека: бацькі, дзеці, унукі — тры пасьлядоўных пакаленьня; прамежак часу паміж нараджэньнем бацькі й сына, маці й дочкі завуць даўжынёй пакаленьня (каля 30 гадоў).
Даўжыню пакаленьня традыцыйна вызначаюць як "сярэдні інтэрвал часу паміж нараджэньнем бацькоў і нараджэньнем іх дзяцей.
Адрозьніваюць прамы й ускосны мэтады вылічэньня даўжыні пакаленьня. Прамы мэтад заснаваны на схеме рэальнага пакаленьня й вызначае рознасьць паміж сярэднім узростам бацькоў і сярэднім узростам дзяцей. Навуковец Я. З. Уліцкі вылучыў наступныя мадыфікацыі гэтага мэтаду: паміж бацькамі і ўсімі дзецьмі; паміж бацькамі й сярэднім дзіцем; паміж бацькамі й старэйшым або малодшым дзіцем; паміж бацькам і сынамі, якія працягваюць род (мужчынская лінія); паміж бацькам і сярэднім дзіцем (мужчынская лінія); паміж маці й старэйшай або малодшай дачкой (жаночая лінія). У залежнасьці ад пэўных мэтаў аналізу ўжываецца тая або іншая мадыфікацыя вылічэньня даўжыні пакаленьня па прамому мэтаду, прычым вынікі разьлікаў па мужчынскім і жаночым лініям могуць істотна адрозьнівацца.
Існуюць і іншыя спосабы вылічэньня даўжыні пакаленьня. Так, ангельскі статыстык Л. Конар у 1926 годзе прапанаваў вылічаць даўжыню пакаленьня як сярэдні шлюбны ўзрост плюс сярэдні ўзрост бацькоўства; апошняя велічыня ёсьць сярэдні ўзрост дзяцей сярэдняй сям’і.
Пакаленьням людзей, якія нарадзіліся пачынаючы з XX стагодзьдзя, прынята даваць назвы, мянушкі. Так, амэрыканскія дэмографы вылучаюць некалькі традыцыйных азначэньняў розных пакаленьняў.
У беларускай сацыялёгіі няма акрэсьленых межаў для вызначэньня той ці іншай генэрацыі людзей, якія жылі й нарадзіліся ў часы незалежнасьці. Некаторыя палітолягі вылучаюць пакаленьне адраджэньня (1987—1995) і так званае нулявое пакаленьне (1995-…).
Аднак бясспрэчным зьяўляецца факт падабенства апошніх пакаленьняў ва ўсім сьвеце, таму прадстаўнікі пакаленьня Y і глябальнага пакаленьня бясспрэчна прысутнічаюць у Беларусі.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Пакаленьне, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.