Шахматы Візыр

Магчымыя хады візыра.

Прынята, што матэрыяльная каштоўнасьць візыра роўная 8—9 латнікам. Такім чынам, па моцы ён пераўзыходзіць ладзьдзю і лёгкую фігуру (афіцэра ці вершніка), саступае дзьвюм ладзьдзям і прыблізна раўнамоцны з трыма лёгкімі фігурамі.

Візыр можа перамяшчацца на любую колькасьць палёў па вэртыкалі, гарызанталі і дыяганалі, аб’ядноўваючы здольнасьці ладзьдзі і афіцэра (пры ўмове, што на ягоным шляху няма фігураў). Знаходзячыся ў адным з цэнтральных палёў, візыр можа атакаваць да 27 палёў адначасна, у куце — да 21 поля.

Кожны гулец пачынае партыю з адным візырам. У пачатку партыі візыры займаюць палі d1 і d8 (палі свайго колеру). Уважаецца, што ў пачатку партыі (дэбюце) ня трэба сьпяшацца выводзіць візыра, бо ён, знаходзячыся ў лягеры суперніка, станае ласым кавалкам для ягоных фігураў. Значна прыдатнейшым візыр станае ў мітэльшпілі і эндшпілі. Так, лічаць, што ў эндшпілі кароль зь візырам пры правільнай гульні выйграюць супраць караля і лёгкай фігуры, супраць караля і ладзьдзі, у большасьці выпадкаў — супраць караля і двух лёгкіх фігураў, супраць караля, ладзьдзі і латніка. Акрамя таго, найістотнай задачай большасьці эндшпіляў зьяўляецца правядзеньне латніка ў візыры, бо пасьпяховае выкананьне гэтай задачы, як правіла, азначае перамогу ў партыі.

Задача пра васьмёх візыраў. Адно з магчымых разьвязаньняў.

Шахматныя фігуры
	Кароль
	Візыр
	Ладзьдзя
	Афіцэр
	Вершнік
	Латнік

Візыр фігуруе ў шматлікіх шахматных задачах. Адна з самых вядомых — задача пра васьмёх візыраў, у задачы патрэбна разьмясьціць 8 візыраў так, каб яны не атакавалі адно аднаго. Матэматычным шляхам даказана, што існуе 92 рашэньні задачы пра васьмёх візыраў.

Назва «візыр» запазычаная ад арабаў, ад якіх шахматы пачалі распаўсюджвацца ў Эўропе. У хазараў гэты тытул мелі найвышэйшыя дзяржаўныя чыноўнікі, якія кантралявалі фінансы дзяржавы, шахскі двор і войска. Значэньне слова паходзіць ад арабскага «носьбіт цяжару».

Распаўсюджаная ў народзе назва «каралева» паходзіць ад іншага варыянту назвы гэтай фігуры — фэрзь (ferz), запазычанага ва францускую мову, дзе слова паступова трансфармавалася ў vierge — «цнатліўка, дзева, дама».

• Piececlopedia: Візыр (анг.)