Тоник (ингл. tonic water — тонусты күтәреүсе, көс биреүсе һыу) — составында хинин булған әсе алкоголһеҙ газлы эсемлек.
Йыш ҡына алкоголле эсемлектәрҙе шыйығайтыу, бигерәк тә джинды, коктейль эшләү өсөн ҡулланалар.
Беренсе коммерция тонигы 1858 йылда, Pitt & Co компанияһы хужаһы Эразм Бонд тарафынан патентлана.
Эсемлек Һиндостанда һәм Африкала тапма (малярия) менән көрәшеү өсөн уйлап сығарылған. Бер ваҡыт Британияның Ост-Һинд компанияһы һалдаттары хининдың киҫкен тәмен алыу өсөн тоникты джин менән бутайҙар, шулай итеп әле лә популяр джин-тоник коктейле барлыҡҡа килә. Хинин арҡаһында тоник көслө айнытыу һәм эскелек зәленә (баш төҙәтеү) ҡаршы үҙенсәлектәргә эйә.
Медицина маҡсатында ҡулланылған тоник газлы һыуҙан һәм күп һанлы хининдан ғына тора. Эсемлек сифатында ҡулланыу өсөн тәғәйенләнгән тоникта кукуруз сиробы, шәкәр йәки яһалма тәмләткестәр булыуы мөмкин. Вьетнамда эсеү тониктары наркоманиянан сығыу симптомдарын еңеләйтеү өсөн тәғәйенләнгән дарыу булараҡ ҡулланыла.
Тәүҙә тоник составында газлы һыу һәм хинин ғына була, әммә ваҡыт үтеү менән күпселек компаниялар хининды аҙыраҡ өҫтәй башлай. Һөҙөмтәлә ул әҙ генә әсерәк һәм татлыраҡ була бара, йыш ҡына фруктоза, кукуруз сиробы йәки юғары шәкәрле була. Ҡайһы бер етештереүселәр диетик (компакт) тоник сығара, унда аспартам кеүек яһалма тәмләткестәр була ала.
АҠШ-та тониктың хинин миҡдары (литрына 83 мг) менән сикләнгән. 1 йәшкә тиклемге балалар өсөн терапевтик доза 100 мг тәшкил итә. Күп кенә табиптар уны аяҡ тартыуҙан дарыу булараҡ кәңәш итә, шул уҡ ваҡытта үҙеңә зыян килтермәҫ өсөн дөрөҫ доза биреү мөһим.
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Тоник, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.