Бхаскара Ii
Бхаскара (1114—1185, ғәҙәттә, Бхаскара II аталып йөрөтөлә , уны башҡа һинд ғалимынан, Бхаскар I , айырыр өсөн) — XII быуаттың эре һинд математигы һәм астрономы.
Удджайнда астрономик обсерваторияны етәкләй.
| Бхаскара II | |
| санскр. भास्करा चार्य | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Тыуған ваҡыттағы исеме | санскр. भास्करा |
| Тыуған көнө | 1114 |
| Тыуған урыны | Биджапур[d], Һиндостан |
| Вафат булған көнө | 1185 |
| Вафат булған урыны | Удджайн[d], Һиндостан |
| Атаһы | Maheśvara[d] |
| Һөнәр төрө | математик, астроном, астролог |
| Эшмәкәрлек төрө | алгебра |
| Вики-проект | Проект:Математика[d] |
 | |
 Бхаскара II Викимилектә | |
Бхаскара дүрт өлөштән торған «Сиддханта-широмани» («Таж тәғлимәте») трактатын яҙа: «Лилавати» — арифметикаға, «Биждаганита» — алгебраға, «Голадхайя» — сферикаға, «Гранхаганита» — планета хәрәкәттәре теорияһына арналған.
Бхаскара тигеҙләмәләрҙең әһәмиәтенә шикләнһә лә, кире тамырҙарын ала. Мәңгелек двигателдең иң тәүге проекттарҙың береһе уға ҡарай .
Азия илдәрендә «Лилавати» китабы иҫәпләү техникаһы буйынса дәреслек өлгөһө була. 1816 йылда ул Калькуттала баҫылып сыға һәм шул ваҡыттан алып бер нисә тапҡыр математика дәреслеге сифатында баҫылып сыға.
Бхаскара үҙенең яҡынса 1150 йылдарға ҡараған шиғырында тирәсенә ҡыя менән беркетелгән оҙон, тар, яртылаш терегөмөш тултырылған һауыттар менән ниндәйҙер тәгәрмәсте тасуирлай. Мобиленың был беренсе механик перпетуумының эшләү принцибы шыйыҡса тыуҙырған, тәгәрмәс әйләнәһенә урынлаштырылған һауыттарҙа күсеп йөрөүсе ауырлыҡ көстәре мәлдәренең айырмаһына нигеҙләнә.
Иҫкәрмәләр
Әҙәбиәт
Әҫәрҙәре
- Bhaskara II, Siddhanta-siromani, English transl. by B. Sastri and L. Wilkinson. Calcutta, 1861.
- Ван дер Варден б. Л. пелль Тигеҙләмәһе математикала гректар һәм һиндтар. Математика фәндәре уңыштары, 31, вып. 5(191), 1976, с.57-70.
- Володарский А. И. Урта быуат һинд математикаһы тарихы очерктары. М.: Наука, 1977.
- Patwardhan K. S., Naimpally S. A., Singh S. L. Lilavati of Bhaskaracarya. Delhi, 2001.
- Sarasvati Amma T. A. Geometry in ancient and medieval India. Delhi: Motilal Banarsidass, 1979.
- Д. Я. Стройк. Математика тарихының ҡыҫҡаса очеркы. М. «Наука», 1984
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Бхаскара II, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.