Хоҙайбиә солохо (ғәр.
Хоҙайбиә солохо | |
Дәүләт | Ғәрәп ярымутрауы |
---|---|
Ваҡиға ваҡыты | март 628 |
Хоҙайбиә солохо Викимилектә |
Һижри 6-сы йылдың (мил. 628 йылда) мартында Мөхәммәт Пәйғәмбәр ﷺ кесе хаж — үмрә ҡылыу өсөн Мәккәгә барасағын иғлан итә. 13 мартта хаж ҡылыусылар каруаны Мәҙинәнән сыға. Ҡорайыштар Хәлит ибн әл-Вәлит етәкселегендәге ҡораллы отряд менән һәр яҡлап ҡамасаулай, сөнки үмрә Мәккәгә һөжүм итеү өсөн һылтау булып хеҙмәт итә тип ҡурҡалар. Шунлыҡтан ғибәҙәткә килеүселәр Мәккәгә 24 саҡрым көнбайыштараҡ ятҡан һуғыш тыйылған харам урын — Хоҙайбиә үҙәнендә туҡталырға мәжбүр була..
Мәккәгә һөйләшеүҙәр өсөн ебәрелгән Усман ибн Әффан оҙаҡ ҡайтмай, ҡорайыштар уны үлтергән тигән имеш-мимеш тарала. Мосолмандар ағас аҫтына йыйылып, тоғро булырға, Усмандың үлеме өсөн үс алырға Мөхәммәт Пәйғәмбәргә ﷺ бәйғәт (ант) итә. Был ант Ридуан бәйғәте исеме ала (ғәр. بيعة الرضوان). Тиҙҙән Усман ҡайтып етә һәм мәжүсиҙәр менән мосолмандар араһында 10 йылға Хоҙайбиә солохо төҙөлә.
Ант биргән кешеләр башҡа мосолмандарҙың айырым хөрмәтен яулай, ә был хәл булған ағас, Ғүмәр ибн әл-Хәттаб хәлифә булғанға тиклем, табыныу урыны булып китә. Ғүмәр ибн Хаттаб ширккә әйләнмәһен өсөн уны ҡырҡтырып ташлата.
Тиҙҙән Усман Ибн Әффан Сүхәйел ибн Әмер менән түбәндәге шарттарҙа килешеү төҙөү өсөн әйләнеп ҡайта:
Мөхәммәт ҡорайыштар тәҡдим иткән килешеү шарттарын үтәргә ризалаша, ә ҡасҡындар тураһында килешеү пунктын беренсе көндә үк үтәргә тура килә, ҡорайыштарға Сүхәйелдең улын ҡайтарырға тура килә. Килешеүгә ҡул ҡуйғандан Һуң Мөхәммәт сәсен ҡыра һәм ҡорбан килтерергә бойора.
Хоҙайбиәләге килешеү мөһим сәйәси эҙемтәләргә эйә була. Килешеүгә ҡул ҡуйыу мосолмандарҙы ҡорайыштар менән тиң хоҡуҡлы яҡ булараҡ легализациялай һәм мосолмандарға мәккәләр менән тығыҙ аралашырға мөмкинлек бирә. Мәккәләр, үҙ сиратында, Сүриә менән хәүефһеҙ сауҙа итеү мөмкинлегенә эйә була.
Бер йылдан һуң килешеү ҡорайыштар ғәйебе менән өҙөлә.
Хоҙайбиәлә солох ҡабул ителгәндән һуң, Әл-Фәтх сүрәһе(Еңеү) төшөрөлә, ул ошолай башлана:
Шикһеҙ, Беҙ һиңә (ий Рәсүл) асыҡ булған еңеүҙе хөкөм иттек Әл-Фәтх 48:1 |
Әл-Бәҡара сүрәһенең 196-сы аяты:
Хажды һәм үмрәне Аллаһ өсөн тамам итегеҙ. Әгәр ҡыйын хәлдә булһағыҙ, ҡорбан хайуандарынан еңел булғанын салығыҙ, ҡорбан үҙенең урынына еткәнсе башығыҙҙы ҡырмағыҙ. Әгәр берәү ауырыу булһа йәки уның башында рәнйеү булһа, уның фидиәһе — ураҙа менән, йәки саҙаҡа менән, йәки ҡорбан менән. Ә һеҙ, именлектә булып, хажға ҡәҙәр үмрә менән файҙаланған булһағыҙ, фидиә — ҡорбан хайуандарынан еңел булғаны. Берәү быны тапмаһа, хаж уаҡытында өс көн ураҙа тотор һәм кире ҡайтҡандан һуң — ете көн. Бына был тулы ун көн була. Был — ғаиләһе «Харам мәсет»тә булмаған кешегә. Алланан ҡурҡығыҙ, шуны белегеҙ: Аллаһ яза ҡылыуҙа көслө! |
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Хоҙайбиә солохо, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.