Мариехамн

Мариехамн
	Мариехамн
	швед. Mariehamn
Флаг	Герб
Нигеҙләү датаһы	1861
Рәсми атамаһы	Mariehamn
Кем хөрмәтенә аталған	Мария Александровна[d]
Рәсми тел	швед теле
Дәүләт	Финляндия
Административ үҙәге	Аланд утрауҙары
Административ-территориаль берәмек	Аланд утрауҙары
Сәғәт бүлкәте	UTC+2:00[d], DAZD[d] һәм UTC+3:00[d]
Статистическая область	Мариехамн[d]
Ассоциацияләшкән сайлау округы	Åland[d]
Геомәғлүмәттәр	Data:Aland/Mariehamn.map
Закондар сығарыу органы	Mariehamn City Council[d]
Халыҡ һаны	11 461 кеше (31 декабрь 2015)
Диңгеҙ кимәленән бейеклек	21 метр, 6 метр һәм 20 метр
Туғандаш ҡала	Копавогур, Крагерё, Курессааре[d], Ломоносов (ҡала), Торсхавн[d], Валкеакоски һәм Готланд[d]
Милке	Виклеф Голдинг Арена[d]
Сиктәш	Йомала[d] һәм Лемланд[d]
Майҙан	11,79 км²,; 20,76 км² (1 ғинуар 2023),; 11,81 км² (1 ғинуар 2023),; 8,95 км² (1 ғинуар 2023)
Почта индексы	22100, 22101 һәм 22140
Рәсми сайт	mariehamn.ax
Элементтың күренеше өсөн категория	Category:Views of Mariehamn[d]
	Мариехамн Викимилектә

Архипелаглы диңгеҙҙең төп порттарының береһе.

1861 йылда урыҫтар тарафынан нигеҙләнгән һәм императрица Мария Александровна хөрмәтенә уның исеме менән аталған. XIX һәм ХХ быуат башында рус телле сығанаҡтарҙа «швед теле» варианты ҡулланылып, ҡала Мариехамн тип яҙыла; ХХ быуаттың икенсе яртыһында урыҫ яҙылышы нормативы буйынса «фин теле» варианты, Маарианхамина тип яҙыла.

Архипелагта йәшәгән бөтә ҡала халҡының яртыһынан күберәге — 11 186 кеше был ҡалала йәшәй (2011 йыл). Ҡала, бөтә автономия территорияларындағы кеүек үк— тулыһынса швед телле: швед телен халыҡтың яҡынса 91 % был телде үҙенең тыуған теле тип һанай.

Географик урыны

Ҡалала ярымутрауыҙа урынлашҡан һәм бында ике порт бар. Көнбайыш порт (швед. Västerhamn) халыҡ-ара әһәмиәткә эйә булған ҙур порт, уның ашаШвеция һәм континенталь Финляндияға паром йөрөй. Көнсығыш порт — нигеҙҙә яхталар гаваны, Балтик диңгеҙенең эре гавандарының береһе.

Ҡалала Аланд утрауҙарының Министрҙар кабинеты һәм Латтинг Парламенты урынлашҡан.

Ҡалала Аланд утрауҙарының ике гәзите баҫыла(Nya һәм Ålandstidningen Åland), урындағы телевидение каналы һәм бер нисә радиостанция эшләй (TV Åland).

Этимология

Фин һәм швед телдәренә ҡала исеме « Мария гаваны» тип атала һәм Рәсәй императоры Александр II ҡатыны — Мария Александровна (1824—1880) хөрмәтенә арналған.

Тарих

Риүәйәттәр буйынса, Аланд утрауҙары халҡы, яңы порт төҙөргә тырышып, император Александру II-гә ҡатынының исемен ҡалаға биреүен һорап махсус тәҡдим менән сыға. Рәсми тарих, порт, киреһенсә, туранан-тура Александр II күрһәтеүе буйынса нигеҙләнгән тип күрһәтә. Төҙөлөш эштәре менән архитектор Георг Теодор фон Шевитец Георг етәкселеге аҫтында ике ҙур булмаған ауыл эргәһендә 1859 йылда уҡ башлана — (Эвернес (швед. Övernäs) һәм Йомала ауылдары янында), ә 1861 йылда (21 февраль) яңы ултыраҡ ҡала статусы һәм яңы исем - Мариехамн исемен ала. Ваҡыт үтеү менән ҡала майҙаны киңәйә һәм Йомала общинаһы биләмәләре өлөшөн үҙ эсенә ала.

Иҫтәлекле урындары

Аланд утрауҙарында борондан алып карап йөрөтөү тарихы була. Бындағы Көнбайыш портында Елкәнле-музей Pommern якорҙә тора. Көнсығыш гавань — Скандинавияла яхталар өсөн иң эре порттаҙың береһе, унда шулай уҡ Nieveen Jan пароходы (шулай уҡ F.P. von Knorring исемле) тора, ул хәҙер ресторан итеп йыһазландырылған.

Мариехамн ҡалаһында фин архитекторы Ларс Сонк проекты буйынса Аланд утрауҙарында төҙөлгән архитектура ҡомартҡылары булған ҡоролмалар бар: Изге Георгий сиркәүе (1927), Аланд диңгеҙ колледждың төп бинаһы (1927), ҡала муниципалитеты бинаһы (1939). Ғәмәлдә Аланд музейы.

2011 йылдың 2 ноябрендә императрица Мария Александровна хөрмәтенә аталған һәйкәл асыла.

Йәйге осорҙа ҡалаға бик күп туристар килә, һәм уларҙы хеҙмәтләндереү өсөн бында бер нисә ҡунаҡхана, кемпинг булдырылған. Ғәмәлдә Рәсәй Федерацияһы консуллығы, Швеция генераль консуллығы, шулай уҡ ҡайһы бер башҡа илдәрҙең консуллыҡ учреждениелары.

Халыҡ

Ҡала халҡының үҫеш динамикаһы:

Йыл	Халыҡ
1987	9966
1990	263 10
1997	10 408
2000	488 10
2002	632 10
2004	10 712
2010	146 11

Туғанлашҡан ҡалалары

Ил	Ҡала	Иҫкәрмә
Швеция	Висбю
Исландия	Копавогур
Норвегия	Крагер
Дания	Слагельс
Фарер утрауҙары	Торсхавн	Принадл. Дания
Эстония	Курессаар
Финляндия	Валкеакоски
Россия	Ломоносов

Галереяһы

Көнсығыш гавань
Көнбайыш гавань төндә
fiҠалып:Ref-Pyhän Yrjön kirkko (Maarianhamina)баш. (Pyhän Yrjön kirkko, архитектор Ларс Сонк)
Мэрия
Финляндия маркаһы, ҡаланың 100 йыллығына арналған (1961)
Карап-музей Pommern
Урындағы аэропорт
Китапхана
Аланд утрауҙарының диңгеҙ музейы
Аланд утрауҙары музейы

Иҫкәрмәләр

↑

Мариехамна, кис һауа торошо алмашынған саҡта гавань Көнсығыш — 100 Юлы Фото 2015 йыл 5 апрель архивланған.

↑

Аланд утрауҙары император александр ii ҡатыны булған һәйкәл асыу Кичеджи — Санкт-Петербург, Финляндия — БалтИнфо.ги

↑

Императрица Мария Александровна һәйкәл асылды(недоступная ссылка)

↑ Gröna Udden. Дата обращения: 10 ғинуар 2013. Архивировано 20 ғинуар 2013 года.

↑ Mariehamn | SwedenAbroad. Дата обращения: 10 ғинуар 2013. Архивировано 20 ғинуар 2013 года.

Һылтанмалар

Официальный сайт (швед.)
Карта Мариехамна
Карта Мариехамна и прилегающих территорий 2006 йыл 23 ноябрь архивланған. (недоступная ссылка — история)
Мариехамн. Маршруты осмотра достопримечательностей (рус.)

This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Мариехамн, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.