İsa Muğanna

İsa Muğanna
İsa Muğanna
	İsa Mustafa oğlu Hüseynov
Doğum adı	İsa Hüseynov
Təxəllüsü	Muğanna
Doğum tarixi	12 iyun 1928
Doğum yeri	Muğanlı, Qazax qəzası, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi	1 aprel 2014 (85 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Vəfat səbəbi	Xroniki ürək çatışmazlığı
Dəfn yeri	Fəxri Xiyaban;
Vətəndaşlığı	SSRİ→; Azərbaycan
Milliyyəti	azərbaycanlı
Uşağı	Sevinc Muğanna
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Universiteti; Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutu
Fəaliyyəti	yazıçı, ssenarist, baş redaktor
Fəaliyyət illəri	1949-cu ildən
	İsa Muğanna Vikimənbədə

Həyatı

İsa Hüseynov (İsa Muğanna) 1928-ci ildə Qazax qəzasının Muğanlı kəndində dünyaya gəlib.

Atası Mustafa məktəb müəllimi olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra N.Nərimanov adına Tibb Universitetinə daxil olsa da (1945) 4 ay sonra kəndə qayıdıb. Sonradan Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinə daxil olub. 1952-ci ildə Moskvadakı M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunu bitirib.

Azərnəşrdə Ədəbiyyat şöbəsinin redaktoru (1952–1954), "Literaturnıy Azerbaydjan" qəzetində nəsr şöbəsinin müdiri (1960–1964), C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında baş redaktor (1964–1968), redaktor (1968–1974), Ssenari şurası üzvü (1974–1979), Azərbaycan SSR Dövlət Kinemotoqrafiya Komitəsində baş redaktor (1979) vəzifələrində çalışıb.

Yaradıcılığı

1948-ci ildən ədəbi fəaliyyətə başlamış İsa Muğannanın "Anadil oxuyan yerdə" yazısı ilk dəfə 1949-cu ildə "İnqilab və Mədəniyyət" qəzetində çap edilib. 1950-ci illərdən etibarən kitabları nəşr olunub. Ssenariləri əsasında ("26 Bakı Komissarı", "Nəsimi", "Ulduzlar sönmür" , "Tütək səsi" , "Nizami" və s.) filmlər çəkilmiş, əsərləri xarici dillərə tərcümə olunmuşdur. "26 Bakı Komissarı" filmi 1968-ci ildə Ümumittifaq Leninqrad Festivalının ən yaxşı tarixi-inqilabi film mükafatını almışdır.

Mükafatları

"Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 23 dekabr 1976
"Qırğızıstan Yazıçılar İttifaqı" diplom və prizi — 1976
"Şərəf nişanı" ordeni — 1978
Azərbaycan SSR xalq yazıçısı" fəxri adı — 23 iyun 1988
"İstiqlal" ordeni — 11 iyun 1998
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002
"Nəsimi" mükafatı — 2012

Kitabları

Bizim qızlar (pyes), 1953
Dan ulduzu (pyes), 1955
Hekayələr, 1957
Yanar ürək (pyes), 1960.
Doğma və yad adamlar (roman), 1962.
Teleqram (povest), 1963.
Yanar ürək (roman), 1965.
Tütək səsi (pyes və hekayələr), 1965.
Pyeslər, 1967.
Kollu koxa (pyes və hekayələr), 1969.
Ömrümdə izlər, 1971.
Saz (pyeslər), 1971.
Seçilmiş əsərləri (roman və pyeslər), 1972.
Yanar ürək, Doğma və yad adamlar, 1979.
Məhşər (roman), 1979.
İdeal (roman), 1985.
Türfə (roman), 2009
Qəbiristan (roman), 2013
Cəhənnəm (roman), 2013
GurÜn (roman), 2013
İsahəq-Musahəq (roman), 2013
İlan dərəsi (povestlər)

Filmoqrafiya

Arvadım mənim, uşaqlarım mənim (film, 1978)
Dəli Kür (film, 1969)
İyirmialtılar (film, 1966)
Qərib cinlər diyarında (film, 1977)
Liderlik missiyası. 1-ci hissə (film, 2008)
Nəsimi (film, 1973)
Nizami (film, 1982)
Od içində (film, 1978)
Tütək səsi (film, 1975)
Ulduzlar sönmür (film, 1971)
Zəlimxan dastanı (film, 2007)

Müsahibə

"Xalq yazıçısı İsa Hüseynov: "80 yaşdan yekun iyi gəlir" - FOTOSESSİYA" (az.). apa.az. 2008-06-11. 2020-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
Ağa Cəfərli. "İsa Hüseynov "Kulis"ə danışır" (az.). kulis.az. 2012-08-27. 2014-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-22.
Ağa Cəfərli. ""Yoldaş Qorki, məndən yazıçı olacaqmı?"" (az.). kulis.az. 2012-08-28. 2014-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-22.
Ağa Cəfərli. "İsa Hüseynov: "Düşmənlərim üçün də darıxıram"" (az.). kulis.az. 2012-08-30. 2014-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-22.
Ağa Cəfərli. "İsa Hüseynovun Kulis.az-a müsahibəsi: "Düşmənlərim üçün də darıxıram"" (az.). kulis.az. 2014-04-01. 2014-07-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-22.

Ölümü

Yazıçı İsa Hüseynov uzun müddət xroniki ürək çatışmazlığından əziyyət çəksə də heç vaxt yataq xəstəsi olmayıb. 2014-cü il 1 aprel tarixində gecəyarısı qəfildən vəfat etmişdir. Dəfn mərasimi xaricdə yaşayan nəvəsinin gəlişi və iştirakı ilə Fəxri Xiyabanda gerçəkləşmişdir.

Xatirəsi

31 may 2018-ci ildə Azərbaycan prezidenti İsa Muğannanın 90 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalamışdır.

İstinadlar

Mənbə

Azərbaycan Sovet Ədəbiyyatı Tarixi. 2 cilddə. I cild. Bakı: 1967,
Azərbaycan Sovet Ədəbiyyatı Tarixi. Bakı: 1988,
Ədəbi Proses-76. Bakı: 1978,
Sosialist Realizmi müasir mərhələdə. Bakı: 1987,
Xamis Muradov. Kinofabrikdən başlanan yol. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 4.
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 272–274.
"Bədii nəsrimizdə İsa Muğanna zirvəsi" (az.). azertag.az. 2019-06-12. 2020-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
Ülvi Babasoy. "İsa Muğannanın əsərlərinin estetik miqyası" (az.). kaspi.az. 2017-02-13. 2020-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
"Əkrəm Əylisli İsa Muğannanın fəlsəfəsini sərt tənqid etdi (Debat)" (az.). azadliq.org. 2014-04-05. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21. İsa Hüseynov, yoxsa İsa Muğanna?
Cəlil Cavanşir. ""İsa Hüseynov dünya ədəbiyyatı üçün möcüzədir" DEBAT" (az.). kulis.az. 2018-04-12. 2018-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
Tahir Abbaslı. "BÜTÖV bir "iki" İSA:biri – ədəbiyyatımızda "60-cılar"ın bayraqdarı olmuş HÜSEYNOV, biri – SafAğ YOLlu MUĞANNA..." (az.). medeniyyet.az. 2018-06-13. 2020-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
Şəmil Sadiq. ""İsanın iki yazıçısı – Hüseynov və Muğanna" – Şəmil Sadiq" (az.). senet.az. 2017-10-10. 2018-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
Elnarə Akimova. "Yeniləşən nəsrin İsa Hüseynov mərhələsi - Elnarə AKİMOVA yazır" (az.). edebiyyatqazeti.az. 2019-09-02. 2020-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
Ülvi Aydın. "Dördüncü ömrünü yaşayan xalq yazıçısı" (az.). azedu.az. 2019-07-05. 2020-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
Könül Nəsibova. "İsa Muğanna-90" (az.). milliarxiv.gov.az. 2019-01-09. 2020-03- tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-23.
Nizami Cəfərov. "İsa Muğannanın həqiqəti, yaxud Həqiqətin İsa Muğannası" (az.). 525.az. 2014-01-09. 2020-03-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-22.
Tamilla Əliyeva. "İsa Hüseynov yaradıcılığında insan problemi" (PDF) (az.). jhss-khazar.org, səh. 421-425. 2020-03- tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-03-23.
Ülvi Babasoy. ""İdeal" romanını "Terra Nostra" ilə müqayisə etmək keçir ürəyimdən" (az.). azadliq.org. 2016-03-01. 2020-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-24.

Xarici keçidlər

"İsa Muğanna (Hüseynov). Roman və povestlər" (az.). azadliq.org. 2011-03-11. 2020-03- tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-23.
M. Mükərrəmoğlu. "Vaqif Əliyev: İsa Muğanna bütün şüurlu həyatını bədii söz sənətinə həsr edən nadir şəxsiyyətlərdəndir" (az.). xalqqazeti.com. 2018-11-23. 2020-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
Fərqanə Vəkilova. ""İsa Hüseynov məni KQB ilə əlaqədə suçladı"" (az.). axar.az. 2015-03-28. 2020-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
"Azərbaycanın Dostoyevskisi – İsa Muğanna" (az.). artkaspi.az. 2017-02-28. 2020-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
""Azərbaycan ədəbiyyatında 3 ən yaxşı roman hansıdır?" SORĞU" (az.). kulis.az. 2014-02-12. 2014-12-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-20.
"Üç ən yaxşı Azərbaycan romanı məlum oldu 78 NƏFƏRLIK SORĞU" (az.). kulis.az. 2014-02-12. 2018-03-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-20.
İsa Həbibbəyli. "İsa Hüseynovdan İsa Muğannaya: Axırıncı əlyazma və bütöv dünya" (az.). senet.az. 2015-04-01. 2019-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-22.
Nərmin Həsənli. "Günəşin mərkəzindəki "Ey OdƏr" planeti: İsa Muğanna ilə virtual müsahibə" (az.). 7news.az. 2019-06-12. 2019-08-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-23.
Elmin Nuri. "Jurnalistlər İsa Muğannadan nə oxuyub? – SORĞU" (az.). modern.az. 2014-04-02. 2020-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-23.
"İsa Muğannanın anadan olmasının 90 illiyi qeyd ediləcək" (az.). sherg.az. 2018-11-19. 2020-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-23.
Aydın Xan (Əbilov). "İsa Muğanna: ustad ömrünün ədəbi-əbədi yazısı" (az.). anl.az/Ədəbiyyat qəzeti, səh. 4-5. 2014-05-09. 2019-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-23.
"Yazıçı İsa Hüseynov (Muğanna) fotolarda" (az.). azadliq.org. 2014-04-01. 2020-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-23.
Sabiq rəsmi veb-saytı Arxivləşdirilib 2011-02-02 at the Wayback Machine

This article uses material from the Wikipedia Azərbaycanca article İsa Muğanna, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Azərbaycanca (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.