Stavropol Diyarı

Sahəsi 66.5 min km², əhalisi 2.7 mln. nəfərdir.

Stavropol diyarı
Ставропольский край
Bayraq[d] Gerb[d]
Ölkə	Rusiya
İnzibati mərkəz	Stavropol
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	13 fevral 1924
Sahəsi	66.160 km²
Saat qurşağı	Moskva vaxtı[d]
Əhalisi
Əhalisi	2.792.796 nəf. (1 yanvar 2021)
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu	RU-STA
Telefon kodu	865, 879
Avtomobil nömrəsi	26, 126
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

13 fevral 1924-cü ildə Cənubi-Şərqi vilayət (diyar) yaradılır. 16 oktyabr 1924-cü ildən 13 mart 1937-ci ilə qədər Şimali Qafqaz diyarı, 13 mart 1937-ci ildən 12 yanvar 1943-cü ilə qədər isə Orjonokidze diyarı kimi fəaliyyət göstərir. Hal-hazırda isə Stavropol diyarı adlanır.

Ərazinin böyük bir hissəsi Stavropol yüksəkliyində yerləşir. Həmçinin şərqdə Terek-Kuma ovalığı, şimalda isə Kuma-Manıç çökəkliyi vardır. Dağətəyi zolaqda 1401 m hündürlüyə qədər dağlardan (Beştau dağı) ibarət olan Qafqaz Mineral Sular rayonu ayrılır. İqlimi kontinentaldır. Yanvarın orta temperaturu −4°S, iyulun isə 22–25°S-dir. İldə 300–650 mm yağıntı düşür. Şabalıdı və qaratorpaqlar yayılmışdır. Stavropol diyarı çöl və yarımsəhra zonasında yerləşir. Çöllərin böyük bir hissəsi şumlanmışdır. Həm enliyarpaq, həm də iynəyarpaq meşələr, daha yüksəkdə isə subalp və alp çəmənlikləri yayılmışdır. Çöl zonasının heyvanat aləmi vardır. Əsas çayları Kuban çayı və Kuma-dır. Az sayda göl vardır (müalicəvi palçıq ehtiyatına malik Tambukon gölü və Manıç-Qudilo gölünün bir hissəsi). Təbii şərait əhalinin həyat fəaliyyəti üçün əlverişlidir. Diyar təbii ehtiyatlarla zəngindir. Təbii ehtiyatlardan neft, qaz, mis, polimetallar, daş kömür, tikinti materialları vardır. Mirnen, Senqileyev, Şimali Stavropol — Pelaqiadin təbii qaz; Praskovey neft; Urup mis; Elbrus polimetal; Xumarin daş kömür yataqları mövcuddur. 200-dən çöx müalicəvi əhəmiyyətli mineral su mənbəyi istismar olunur və bu göstəriciyə görə Rusiya Federasiyasında birinci yerə sahibdir.

Ümumi əhalinin 56%-i şəhərlərdə yaşayır. Sıxlıq 1 km²-də 40 nəfərdir. Əhali əsasən kurortətrafı zonada daha sıx məskunlaşmışdır. Diyar ərazisində 90-dan çox millətin nümayəndəsi yaşayır: ruslar (85%), ermənilər (3%), ukraynalılar (3%), darginlər, noqaylar, beloruslar, çeçenlər, qaraçaylar, türkmənlər, tatarlar, azərbaycan türkləri, gürcülər, kabardinlər, osetinlər, yəhudilər və s.

Kənd təsərrüfatı taxılçılıq və zərif yunlu qoyunçuluq üzrə ixtisaslaşmışdır. Böyük qoyun sürüləri var, yun qırxımına görə RF yüksək yer tutur. Suvarma inkişaf etdirilir. Belə torpaqlara tərəvəz və bostan bitkiləri yetişdirilir. Otlaqlara su çıxarılır. Nəqliyyat şəbəkəsi seyrəkdir. Boru kəmər, avtomobil, hava nəqliyyatı inkişaf etdirilibdir. Xüsusilə Minaloks Podi hava limanı Rusiyanın bir çox şəhərləri ilə və xariclə əlaqədədir.

• Stavropol – 354.867 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)