Bolqarıstan Çarı Samuil

977-997ci illər arasında Çar Romanın sərkərdəsi və sağ qolu olmuşdur.Bolqarıstanın müstəqilliyini Bizansa qarşı qorumağa çalışmışdır.

Samuil
bolq. Самуил
Samuilin büstü
Birinci Bulqar dövlətinin XXIV imperatoru
997 – 1014
Əvvəlki	Roman
Sonrakı	Qavril Radomir
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	958
Vəfat tarixi	6 oktyabr 1014
Vəfat səbəbi	ürək tutması
Fəaliyyəti	suveren[d]
Atası	Komita Nikola
Anası	Ripsima
Həyat yoldaşları	Kosara, Aqata
Uşaqları	Qavril Radomir Teodora Kosara Miroslava Katun Anastasiya
Dini	Xristian
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Samuil qraf Komita Nikolanın 4 oğlundan ən kiçiyi olaraq dünyaya gəlmişdi. II Borisin Bizans tərəfindən əsir alındığı dövrdə Kometopuli qardaşları dövləti onun adı ilə idarə edirdilər. 970-ci ildə atalarının ölümündən sonra üsyan edən qardaşlar 1 il sonra artıq əsl hakimiyyətə sahib idilər. Samuelin payına isə ölkənin şimal-qərbi olan Vidin bölgəsi düşmüşdü. O ölkənin qədim paytaxtı Preslavı da azad edə bilmişdi.

Bizansla müharibə

976-cı ildə Bizansla müharibəyə başlayan qardaşlar torpaqların bir çox hissəsini azad etməyi bacardılar. Bizans sərkərdəsi Krıma çəkilməyə məcbur oldu. Eyni zamanda şimala hücum edən qardaşlar Bizans hakimiyyətinə tabe olan və müstəqillik əleyhdarı bütün feodalları edam etdilər, Dunayın şimalına doğru dayanmadar irəlilədilər. Bu vaxtı artıq Samuilin iki böyük qardaşı David Kometopuli və Moisey Kometopuli ölmüşdü. Ən böyük qardaş Aaron Kometopuli isə Bizansla danışıqlara gedib hökmdar kimi tanınmaq istəyirdi. Bu planı öyrənən Samuil Aaronun bütün ailəsini edam etdirdi. Edamdan qurtulan tək şəxs İvan Vladislav oldu, bu da Qavril Radomirin sayəsində idi.

Hakimiyyətin bərpası

977-ci ildə istəyinə çatan Samuil Romanı Vidinə gətirdi və orada hakimiyyətini elan etdi. Romanın hakimiyyəti boyu onun sağ qolu olaraq fəaliyyət göstərdi. Həmin il Samuil böyük işğala başladı, Frakiya, Pelopennes və Yunanıstanın digər bölgələri tamamilə onun hakimiyyətinə altına keçdi. 17 avqust 986-cı ildə II Basilin orduları ağır məğlubiyyətə uğradıldı. Trayan qapıları keçidi döyüşü II Basil üçün faciəvi idi, çox kiçik bir dəstə ilə Konstantinopola qayıtmış, şəxsi xəzinəsi Bulqarların əlinə keçmişdi. 996-cı ildə ağır məğlubiyyətə uğrayan bolqarlar Çar Romanın həbsinə mane ola bilmədi. Romanın sonrakı il ölümü Samulin taxta çıxmasına səbəb verdi.

997-ci ildə imperator elan olunan Samuil Bizans tərəfindən tanınmadı. Çar, əvəzində Papa V Qriqori tərəfindən təsdiq olundu. 998-ci ildə Serbiyanı, Xorvatiyanı ələ keçirdi. Samuilin qızı Teodora Kosara Serbiya knyazı Yovan Vladimirlə evləndirildi. Digər qızı Miroslava isə keçmiş Bizans hakimi Aşotla evləndirildi. Qavril Radomir isə Macar knyazı Gezanın qızı ilə evləndirildi.

Bizansla yeni müharibələr

1001-ci ildə Bizansın yeni işğalı, 1003-cü ildə Macarıstan kralı I Stefanın hücumu Samuili çətin vəziyyətdə qoydu. İki cəbhədə döyüşməli olan Samuil ağır məğlubiyyətlər aldı. 1014-cü ildə II Basili dayandıra bilsə də, həmin ilin yayında ağır məğlubiyyət yaşadı, 14000 əsgər əsir oldu. İmperator əsgərlərin yarısının bir gözünü kor etdi. Bu səhnəni görən çar Samuil ürəktutmasından tezliklə vəfat etdi. Samuilin vəfatı Bolqarıstanın işğalını sürətləndirdi.

Samuil iki dəfə Kosara və Aqata adlı qadınlarla evlənmişdi. Övladları:

• Qavril Radomir - Macar şahzadəsi İliona ilə, daha sonra da Larissalı İrina ilə evlənmişdi.
• Teodora Kosara - Serbiya knyazı Yovan Vladimirlə evlənmişdi.
• Miroslava - Diraxion knyazı Aşotla evlənmişdi.
• Katun Anastasiya - Nitra hersoqu Vazulla evlənmişdi.
• Aqata