Mixail Qruşevski

Ukrayna milli hərəkatının liderlərindən biri, Ukrayna Mərkəzi Radasının sədri, Lvov Universitetinin professoru (1894–1914), SSRİ Elmlər Akademiyasının akademiki, Çexiya Elm və İncəsənət Akademiyasının üzvü. Ukraynada elmi tarixşünaslığın banisi.

Mixail Qruşevski
ukr. Михайло Сергійович Грушевський
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	29 sentyabr 1866(1866-09-29)[…]
Doğum yeri	Xelm[d], Xolm qəzası[d], Lyublin quberniyası[d], Polşa çarlığı, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	26 noyabr 1934(1934-11-26) (68 yaşında), 24 noyabr 1934(1934-11-24) (68 yaşında) və ya 25 noyabr 1934(1934-11-25)[…] (68 yaşında)
Vəfat yeri	Kislovodsk, Şimali Qafqaz diyarı[d], RSFSR, SSRİ
Vəfat səbəbi	sepsis
Dəfn yeri	Baykovo qəbiristanlığı
Təhsili	Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universiteti
Fəaliyyəti	siyasətçi, tarixçi, yazıçı, universitet müəllimi[d], ədəbiyyat tarixçisi, publisist
Dini	şərqi ortodoks xristianlıq
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi	tarix, publisistika, siyasət
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qruşevski daha çox ukraynaşünaslıq tarixində fundamental əsərə çevrilmiş və qızğın elmi müzakirələrə səbəb olan on cildlik "Ukrayna-Rus tarixi"nin müəllifi kimi tanınır. O, eramızın I minilliyinin ortalarından başlayaraq indiki Ukrayna ərazisində slavyan əhalisinin təcrid olunması haqqında dissertasiya müdafiə etmiş, beləliklə, Qruşevski regionda son nəticədə digər şərq slavyanlarından fərqli olan xüsusi bir etnik qrupun yaranmasına səbəb olan ayrılmaz etnik-mədəni inkişaf konsepsiyasını irəli sürmüşdür. Qruşevskinin konsepsiyasına görə, Kiyev Rus ukrayn dövlətçiliyinin bir forması, yəni "Ukrayna-Rus dövləti" kimi görünürdü. Qruşevski bu tarixşünaslığa əsaslanaraq bir tərəfdən ukrayna və rus xalqları arasında etnogenetik fərqi və onların inkişaf vektorlarının əsaslı fərqini elan edir, digər tərəfdən isə ukraynalıların Kiyev Rus dövlətində hegemon kimi dövlət varisliyini irəli sürmüşdür. Eyni zamanda III İvandan II Yekaterinaya qədər rus torpaqlarının birləşdirilməsi siyasəti Qruşevski tərəfindən sırf mənfi hal kimi qiymətləndirilmişdir.

 

Qruşevski hazırda Ukraynanın XX əsr üzrə ən böyük alimi və Ukrayna tarixindəki ən görkəmli ukraynalı dövlət xadimlərindən biri kimi qəbul edilir və o, hələ də Ukraynada məşhurdur. Ukrayna Xalq Respublikası dövründə hər ikisi daha mühüm rol oynasalar da, Qruşevski Vladimir Vinniçenko və Simon Petlyuradan daha çox şöhrət qazanmışdı, lakin Vinniçenko ifrat solçu idi, Petlyura isə daha çox zorakılıqla əlaqələndirilirdi.

50 qrivna əskinasında Qruşevskinin portreti var. Kiyevdə, Lvovda bəzi muzeylər onun xatirəsinə həsr olunub, hər iki şəhərdə onun abidələri ucaldılıb. Kiyevdə bir küçədə onun adını daşıyan evlər, Ali Rada (parlament) və bir çox hökumət idarələri var. Ukrayna Elmlər Akademiyası bu yaxınlarda onun 50 cildlik Seçilmiş əsərlərinin nəşrinə təşəbbüs göstərmişdir.