İrpen Çayı
İrpen çayı (ukr.
İrpen drenaj və nəmləndirmə sisteminin bir hissəsidir və onun əsas kanalıdır.
| İrpen çayı | |
|---|---|
| ukr. Ірпінь | |
 | |
| Ölkə |  Ukrayna |
| Mənbəyi | Şərqi Avropa |
| Mənsəbi | Qara dəniz |
| Uzunluğu | 162 km |
| Su sistemi | Dnepr/Qara dəniz |
| Su hövzəsi | Qara dəniz |
| Hövzəsinin sahəsi | 3340 km² |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Təsvir
İrpinin uzunluğu 162 km-dir və İrpin şəhərindən axır. Su toplama hövzəsinin sahəsi 3340 km²-dir. Mənbəyini Jitomir vilayətinin Yaropoviçi kəndindən götürür. Mənbənin hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 195,6 m-dən yuxarıdır. Çayda iki su anbarı qurulmuşdur: Lesnoye və Kornino şəhər tipli Kornina qəsəbəsinin yaxınlığında yerləşir. Suyun nasoslarının Dnepr çayındakı Kiyev su anbarının səviyyəsinə qalxdığı Kozaroviçi kəndi yaxınlığında bitir. Mənsəbinin hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 97 m hündürlükdədir.
İrpin çayının suyunun minerallaşması orta hesabla: yaz seli - 295 mq/dm³; yay-payız aşağı su axını - 450 mq / dm³; qış aşağı su axını - 459 mq / dm³.
Ən böyük qolları Krivyanka, Belka, Kalinovka, Veprik, Zherko, Svinariyka, Kudelya, Lyubka, Mostovaya, Nivka, Rokaç, Unava, Buçadır.
İrpen çayında XX əsrin 60-cı illərinin sonlarında qurulmuş drenaj və nəmləndirmə sistemi şəbəkəsinin bir hissəsi olan çoxlu sayda müxtəlif şlüz tənzimləyiciləri var. Bu qərar sayəsində çayın bataqlıq selini münbit torpağa çevirmək mümkün olmuşdur.
Tarixi məlumat
İrpen çayının keçdiyi torpaqlar Kiyev Rus dövlətinin mərkəzi idi və salnamələrdə müəyyən tarixi hadisələrlə bağlı dəfələrlə bu çayın adı çəkilir. İrpen çayı üzərində Belqorod-Kiyev - Rusiyanın paytaxtının qərb müdafiə forpostu yerləşirdi.
Çayla əlaqəli əlamətdar hadisələrdən biri 1321 və ya 1324-cü illərdə İrpen çayı üzərində döyüşün olmasıdır. Bunun nəticəsində Kiyev və qonşu torpaqlar Böyük Litva knyazlığının hökmranlığına keçir.
1654-1667-ci illər Rusiya-Polşa müharibəsindən sonrakı dövrdə və Birliyin ilk parçalanmasına qədər (1772) Rusiya və Birliyin sərhədi İrpin çayı boyunca keçir, bu da bir sıra əyalətlərin olmasına səbəb olur.
1941-ci ildə İrpin çayı boyunca Qırmızı Ordu alman qoşunlarından Kiyev şəhərini qorumaq üçün ilk müdafiə xəttini qurur.
İstinadlar
This article uses material from the Wikipedia Azərbaycanca article İrpen çayı, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Azərbaycanca (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.