Гъуниб Сверухълъи
Гъуниб сверухълъи (гІур.
Административияб центер букӀана Гъуниб.
| сверухълъи | |||||
| Гъуниб сверухълъи | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Пачалихъ | Халип:Флаг / Россиялъул империя | ||||
| Сардарат | Кавказалъул | ||||
| Вилаят | Дагъистаналъул | ||||
| ГъорлӀе бачуна | 5 наиблъи | ||||
| Центер | Гъуниб | ||||
| Территория | |||||
| ГӀатӀилъи | 3 894,82 км² (0,13 %) | ||||
| БакӀ | 2-б | ||||
| Тарих | |||||
| ГӀуцӀи | 1860 | ||||
| ТӀагӀинаби | 1928 | ||||
| Демография | |||||
| Къадар | 76 175 чи (1916 сон) 10,68 % | ||||
| Гъунки | 20 чи/км² | ||||
| Росдалаб агьлулъи | 100 % | ||||
| Миллат(ал) | аварал | ||||
| Конфессия(л) | бусурбаби (суниял) | ||||
| |||||
 | |||||
Тарих
Дагъистаналъул вилаяталда гъорлӀ Гъуниб сверухълъи гӀуцӀана 1860 соналъ, гӀурусаз оккупатинарурал Авар болмухъаздаза. 1921 соналъ гьеб ана Совет Дагъистаналде гъорлӀе.
1928 ноябралда Дагъистаналъул АССРалда гьабуна кантуниябе рикьи ва киналго сверухълъаби гӀадин, Авар сверухълъиги тӀагӀинабуна.
Административияб рикьи
Сверухълъи бикьулаан наиблъабазде, жал 1899 соналъ бутӀабазде (гӀур. участок) руссинарурал. БутӀаби рикьулаан жамагӀатазде.
1895 соналъ сверухълъиялда букӀана 6 наиблъи: ГӀандал (центр — СугъралӀ), Анцухъгин Хъапуча (центр — Кьадал), Бугьнада (центр — ЛъаратӀа), КӀкӀуяда (центр — Къорода), Телекь–ГьидалӀ (центр — ГӀурада), Кьенсерухъ (центр — ГӀириб).
| БутӀа | ГӀурус цӀар | Агьлулъи (1912) | ГӀатӀилъи |
|---|---|---|---|
| ГӀандал | Андаляльскій участокъ | 14,623 | 355.86 км² |
| Анцухъгин Хъапуча | Анц.-Капучинскій участокъ | 15,607 | 804.90 км² |
| КӀкӀуяда | Куядинскій участокъ | 10,076 | 112.91 км² |
| ТӀелекь–ГьидалӀ | Тилитлъ-Гидатлинскій участокъ | 18,829 | 356.80 км² |
| Кьенсерухъ | Тлейсерухскій участокъ | 14,443 | 487.26 км² |
1926 соналде сверухълъи бикьулаан 7 бутӀаялде: ГӀандал (центр — Гъуниб), Анцухъгин Хъапуча (центр — ЧӀадаколоб), Бугьнада (центр — ЛъаратӀа), Къарахъ (центр — Кьахъ), КӀкӀуяда (центр — Дарада), Телекь–ГьидалӀ (центр — Телекь), Кьенсерухъ (центр — ГӀириб).
1926 декембералда сверухълъиялъул жанубияб рахъалдаса батӀаго гӀуцӀана ЛъаратӀа мухъ.
Демография
Россиялъул империялъул ценз (1897)
1897 соналъул Россиялъул империялъул агьлулъиялъул къадар рикӀкӀиналъул бяназда рекъон, Авар сверухълъиялъул агьлулъи букӀана 55 899 чи. Халкъалъул цӀикӀкӀанисезул рахьдал мацӀлъун букӀана Авар.
| МацӀ | КӀалъалезул къадар | % |
|---|---|---|
| Авар | 52 227 | 93.43 |
| Тум | 2,113 | 3.78 |
| Дарги | 774 | 1.38 |
| ГӀурус | 376 | 0.67 |
| Украин | 159 | 0.28 |
| Пол | 84 | 0.15 |
| Татар | 35 | 0.06 |
| ЖугьутӀ | 33 | 0.06 |
| ЛъарагӀ | 17 | 0.03 |
| Лит | 16 | 0.03 |
| Армен | 10 | 0.02 |
| Герман | 8 | 0.01 |
| Гуржи | 7 | 0.01 |
| Беларус | 1 | 0.00 |
| Цогидал | 39 | 0.07 |
| КИНАВНИГИ | 55 899 | 100.00 |
Сверухълъиялъул марказ Гъуниб гӀумру гьабун вукӀана 685 чи.
Кавказияб Календар (1917)
Кавказияб Календаралъул 1917 соналъулаб басмаялда рекъон, 1916 соналъ Авар сверухълъиялда гӀумру гьабун вукӀана 76175 чи, гьезул 38,079 бихьинчи ва 38,096 чӀужугӀадан, гьел киназдасаго 76,088 чи вукӀана кидаго гӀумру гьабун вугев, 87 чи вукӀана заманалъ чӀарав:
| Халкъ | Къадар | % |
|---|---|---|
| Шималкавказиял | 76,088 | 99.89 |
| ГӀурусал | 75 | 0.10 |
| Арменал | 6 | 0.01 |
| Цогидал европиял | 6 | 0.01 |
| КИНАЛНИГИ | 76,175 | 100.00 |
Баянкьелал
МугъчӀваял
This article uses material from the Wikipedia Авар article Гъуниб сверухълъи, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент рагьараб буго CC BY-SA 4.0 лицензиялда гъоркь, цогидаб бихьизабун гьечӀони. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Авар (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.