Les llingües arauanes o arawás son una familia de llingües indíxenes de la selva amazónica del occidente de Brasil y una parte estremera del departamentu de Ucayali, en de Perú (selva amazónica suroccidental).
La familia toma'l so nome d'una llingua anguaño estinguida de la familia, l'arawá.
Llingües arauanes | ||
---|---|---|
Distribución xeográfica | Etdos. Amazones, Acre y dept. de Loreto | |
Países | Brasil Perú | |
Falantes | ~4.220 (2004) ~4.300 (2009) | |
Filiación xenética | Macro-arawak (Arawakano) (?) | |
Subdivisiones | Paumarí (c. 200) Madi-Dení-Kulina (c. 4000) Arawá (†) | |
Códigu Glottolog | araw1282 | |
Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües | ||
[editar datos en Wikidata] |
Les llingües y dialeutos conocíos de la familia arawá pueden arrexuntase en 6 idiomes estremaos (les cifres ente paréntesis son el númberu de falantes):
Amás d'estos grupos Kaufman (1994) añade'l Kanamanti como un subrupo de madi, anque nin Dixon (1999) nin Gordon (2005) listan felicidá variante, yá que consideren que se trata d'un nome alternativu del Jamamadi. Los Zuruahá o Sorowahá, fueron contactaos per primer vegada en 1980, por Dan Everett, a una escursión de 3 díes a partir del territoriu de los Dení. Los primeros datos de la llingua fueron recoyíos en 1994.
Dixon que realizó trabayu de campu sobre estes llingües y otros munchos llingüistes considerar como familia independiente, non emparentada con otres families vecines. Per otra parte, frecuentemente se engloba a les llingües arauanes dientro d'una hipotética familia macro-arawakana y dalgunos como parte d'una macrofamilia coles llingües tukano. Sicasí, la evidencia en favor d'estos dos últimes hipótesis ye débil.
Dixon (1999) apurre la siguiente tabla de pronomes personales:
Dení | Kulina | Madí | Yaruara | Sorowahá | PROTO- ARAUANO | |
---|---|---|---|---|---|---|
'yo' | owa | owa | owa | owa | llabro | *o-wa |
'tu' | tia | tiwa | tiwa | tiwa | taa | *ti-wa |
'él' | poni | poni | hini | hine | ini | *po-nin |
'ella' | poa | powa | __ | hiwa | __ | *po-wa |
Los numberales en distintes llingües arauanes son:
Dení | Kulina | Yamamadí | Yaruára | Banawá | Sorowahá | Paumarí | PROTO- ARAUANO | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
'1' | uhari-aru | ohari- | ohari (m)/ ohare (f) | ohari | owaria | wan-zɨ | hoara-na (m) / hoara-nin (f) | *ohari- |
'2' | pama-ru | pama- | fame (m)/ fama (f) | ɸama | fama | uhwama-zɨ | ɓami-ki | *pama- |
'3' | 2-S1 + 1-S2 | 2 one 1-S1 | 2 one 1 | 2-S1 + 1-S2 | a-hoara-bakosiki | *2+1 | ||
'4' | 2-S3 + 2-S3 | 2 one 2-S2 | 2-S1 2-S1 | 2 'pares' | aako-ɓama-hakhamaki | *2+2 |
This article uses material from the Wikipedia Asturianu article Llingües arauanes, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). El conteníu ta disponible baxo los términos de la CC BY-SA 4.0 si nun s'indica otra cosa. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Asturianu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.