Hulagu Khan
Hulagu Khan, tamién conoixito como Hülegü u Hulegu, (c.
 | Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Hulagu Khan | |
|---|---|
| Khan d'o Ilkhanato Persa | |
 Hulagu con su muller Doquz Khatun | |
Khan d'o Ilkhanato Persa | |
| 1217 - 1265 | |
| Succesor | Abaqa Khan |
| Muerte | 8 de febrero de 1265 |
| Enterreco | Laco Urmía |
| Conchuche/s | Doquz Khatun |
| Pai | Tolui |
| Mai | Sorghaghtani Beki |
1217 - 8 de febrero de 1265) estió un gubernant mongol que conquistó gran part d'Asia suroccidental, con tota Persia. O suyo exercito destruyó os dos mayors centros de poder islamico d'Orient Meyo: Bagdad y Domás, por o que os mamelucos d'Al Caire convertioron en a dinastía mes poderosa d'o mundo islamico. Hulagu yera nieto de Chinguis Khan y chirmán d'Arik Boke, Möngke y Kublai Khan. Dimpués d'a muerte d'o Gran Khan habió de viachar t'Asia Central dixando temporalment as suyas tropas, que fuoron derrotatas por os mamelucos en a batalla de Ain Yalut. Hulagu Khan estió o primer Khan d'o Ilkanato de Persia.
Se crei que Hulagu yera budista, pero simpatizaba con o cristianismo por que yera de mai y mullers nestorinas, y en consequencia protechió as confesions cristianas. En o campos d'a ciencia acomandó a Nasīr al-Dīn al-Tūsī a construcción y a dirección de l'observatorio astronomico de Maragha. A suya muller Dokuz Khatun influyó en a suya protección d'os nestorins (entre os que se trobaban os asirianos cristianos d'os territorios conquiestos) y ella mesma los benefició.
En 1255, Hulagu fue ninviato por o suyo chirman Möngke (qui estió o Gran Khan dende 1251 dica 1258) pa conquerir u destruir os estatos musulmans de l'Orient Meyo. A campanya de Hulagu teneba como obchectivo sozmeter a los luros, a destrucción d'a secta d'os nizarís, sozmeter o Califato Abasí sozmeter u destruir os estatos d'a dinastía ayubí en Siria, y a la fin sozmeter y destruir a los mamelucos d'Echipto.
Hulagu partió un exercito que talment siga o mayor exercito mongol d'a Historia, pus Mongke ordenó fer part d'este exercito a un de cada diez hombres en condicions de peleyar en tot l'Imperio Mongol. Os luros fuoron sozmesos con facilidat y os nizarís, impresionatos, rindioron a suya fortaleza d'Alamut sin resistir-sen. Dimpués de conquerir os castiellos d'os nizarís d'as montanyas a lo sud d'a Mar Caspia s'adrezó enta Bagdad y desfació o Califato Abasí. A conquiesta mongola de Bagdad ye recordata en a memoria colectiva d'os musulmans d'ixa zona como a mayor mortalera que han sufrito. O califa y cuasi tota a suya familia fuoron executatos. Marco Polo comenta que dixoron morir de fambre a lo califa, pero no ye confirmato.
Dimpués d'a conquiesta de Bagdad, os mongols s'adrezoron enta Siria chunto con tropas d'os suyos vasallos cristianos como o Reino d'Armenia la Chica baixo Haiton I y as tropas francesas de Boimundo IV d'Anquioquía. Halep y Domás cayoron y a dinastía Ayyubí destruita.
Mencions en fuents aragonesas
Hulagu Khan ye mencionato en "La Flor de las Ystorias d'Orient" como Aloon u Haloon.
En "La Flor de las Ystorias d'Orient" transmiten a version de Marco Polo que fació morir de fambre a lo califa, versión que recuerda a la historia d'o Rei Midas.
Comentan como habió de tornar t'Asia Central cuan morió o Gran Khan:
En o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" li dicen Halaon:
| Predecesor: denguno | Khan d'o Ilkhanato Persa 1217 - 1265 | Succesor: Abaqa Khan |
Referencias
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article Hulagu Khan, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.