Anals D'a Corona D'aragón

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Anals d'a Corona d'Aragón
Portada d'una edición de 1610 d'os Anals de la Corona d'Aragón
Información cheneral
Autor	Cheronimo Zurita
Chenero literario	Historia
Versión orichinal en castellano
Títol orichinal	Anales de la Corona d'Aragón
Ciudat	Zaragoza
País	Corona d'Aragón
Calendata de publicación	1562 - 22 d'abril de 1580

Ye un treballo historico serioso y rigoroso, que li levó 30 anyadas d'a suya vida, y que abracan dende as primeras anyadas d'o condau d'Aragón en os Pireneus dica o reinato d'o rei Ferrando II d'Aragón.

Cheronimo Zurita fació una obra basata en as suyas consultas en documentos que se trobaban en os Archivos y no, como dica ixa inte se feba a sobén, en a mera recopilación de leyendas y falordias chunto con descripcions de tipo semi-mitolochico. Ye un historiador que contina asinas a linia d'a tradición historiografica que principió Tacito en o sieglo II ta la "Historia de l'Imperio Romano". Ta la suya recopilación d'informacions podió aprofeitar o feito d'estar secretario d'o rei, fendo asinas cuantos viaches a o reino de Francia, a o reino de Sicilia, a o reino de Cerdenya u a o reino de Nápols y consultando asinas en ixos lugars documentación orichinal d'intrés ta os feitos escaicitos que relataba, adibindo ixa información a la d'as suyas consultas en archivos d'a propia Corona d'Aragón, en Zaragoza, Barcelona y cuantos atros lugars. Cuantas vegatas, a mas, fa la transcipción completa d'ixos documentos, permitindo asinas a suya sobrevivencia dica hue y convertindo-se asinas en una fuente historiografica de primer orden.

Como ye platero, a obra de Zurita se centra en a Historia d'Aragón, d'o suyo reino y d'a Corona d'Aragón, encara que prou que sí que ye tamién d'intrés ta la cuestions sobre o reino de Navarra, o reino de Castiella, o reino de Portugal, os territorios d'os ducatos y condaus d'Occitania u os territorios de l'actual Italia que feban parte en ixe inte d'a Corona d'Aragón. Os suyos criticos con posturas historiograficas centratas en a visión castellana u mesmo castellanizadora y centralista, como l'historiador castellano d'ixas envueltas Alonso de Santa Cruz, li retrayen que se centre en temas aragoneses y a suya exposición d'os feitos que, seguntes dicen, ye prou favorable a los intreses d'Aragón.

• Anales de la Corona de Aragón, edición dichital d'a Biblioteca Virtual de la Institución «Fernando el Católico». Descarga por capítols.
• Historia del rey Don Fernando el Católico. De las empresas, y ligas de Italia, edición dichital, que ye o zaguer tomo d'os Anales de la Corona de Aragón, en a Biblioteca Virtual de la Institución «Fernando el Católico».