Dareios I.

d. Z.; † 486 v. d. Z.), vilmol au Darius dr Groossi gnennt, isch Groossköönig vom persische Achemenideriich gsi, dr nünt Köönig us dr Dünastii vo de Achemenide. Si persische Naame bedütet Dä, wo s Guete ufrächt erhaltet.

Dr Dareios I. gältet näben em Kyros em Groosse as dr bedütendsti Groossköönig vom altpersische Riich. Zu de Läistige, wo zu deere Iischetzig biidrääge, ghöört d Ernöijerig vo de Riichsstrukture. Sini Verwaltigsreforme si no lang noch em Ändi vom Achemenideriich as vorbildlig aagluegt worde. Es isch sogar mööglig, ass si d Organisazioon vom Römische Riich beiiflusst häi. Dr Dareios het usserdäm d Künst gförderet, bsundrigs d Archidekdur, het Persepolis gründet und vor allem Susa usbaut.

In Öiropa isch er aber vor allem wägen em Ufstand vo de Stedt in Ionie bekannt, won er underdruckt het und wäge de Chrieg, won er denn gege d Grieche gfüert und verloore het.

• 549 v. d. Z. D Geburt vom Dareios.
• 525 v. d. Z. Dr Dareios begläitet dr Kambyses II. as kööniglige Lanzedrääger uf Egüpte.
• 522 v. d. Z. D Usurpazioon vom Gaumata. Dood vom Kambyses. Dr Dareios goot uf Persie zrugg und loot sich zum Köönig lo chrööne.
• 522 v. d. Z. Dr Dareios wird vom Nebukadnezar III. für drei Mönet as Köönig vo Babylon abgsetzt (Usurpazioon).
• 521 v. d. Z. Dr Dareios wird vom Nebukadnezar IV. für siibe Mönet as Köönig vo Babylon abgsetzt (Usurpazioon).
• 521 v. d. Z. S Ändi vo de Ufständ gegen e Dareios.
• 519 v. d. Z. Dr Siig über e Herscher vo de Sake Skunxa.
• 518 v. d. Z. Dr Dareios goot uf Egüpte.
• 515 v. d. Z. D Gründig vo Persepolis. D Geburt vom Xerxes I.
• 513 v. d. Z. D Erooberig vo dr Kyrenaika. Dr Fäldzuug gege d Skythe. D Erooberig vo Thrakie.
• 512 v. d. Z. D Iifüerig vom Dareikos.
• 507 v. d. Z. S Bündnis mit Athen.
• 500 v. d. Z. D Iiweijig vom Bubastis-Kanal, em erste Suezkanal.
• 499 v. d. Z. Dr Ionisch Ufstand und d Zerstöörig vo Sardes.
• 494 v. d. Z. D Eroberig vo Milet und s Ändi vom Ionische Ufstand.
• 492 v. d. Z. D Invasion vo Griecheland vom Mardonios, wo nid glunge isch.
• 490 v. d. Z. D Schlacht bi Marathon wo verloore gange isch.
• 486 v. d. Z. Dr Ufstand in Egüpte und dr Dood vom Dareios.

• Aischylos: Die Perser. Übersetzt, ediert und uusegee vom Emil Staiger. Reclam, Stuttgart 1997, ISBN 3-15-000510-8.
• Herodot: Historien. Übersetzt vom August Horneffer, ediert und uusrgee vom Hans-Wilhelm Haussig. Kröner, Stuttgart 1971, ISBN 3-520-22404-6.

  Commons: Dareios I. – Sammlig vo Multimediadateie

• Biografii vom Darius I. und Bildergalerii vo Persepolis uf Nirupars.com
• Dareios I.. In: Ehsan Yarshater (Hrsg.): Encyclopædia Iranica (änglisch, inkl. Literaturaagabe)
• Jona Lendering: Artikel. In: Livius.org (änglisch)
• Dr Herodot über e Dareios (änglisch)