Chheh Leviathan

I ê chheh-miâ ê ì-sù, sī "toā-hái-koài, kàu-hoē kap chhī-bîn kok-ka ê si̍t-thé, hêng-sik kap koan-le̍k". "Leviathan" chit-ê sû, sī ùi Kū-iok Sèng-keng lāi-té tùi toā-hái-koài ê hō-miâ ín--lâi-ê. Chit pún chheh thó-lūn siā-hoē kap ha̍p-hoat chèng-hú ê kiat-kò͘, hō͘ lâng tòng-chò sī siā-hoē khè-iok lí-lūn siōng chá mā siōng ū éng-hióng-le̍k ê tù-chok--ni̍h ê 1 pún. I ê chhut-pán-chiá sī Andrew Crooke, iā tō sī Andrew Crooke and William Cooke hoé-kì ê 1 ê.

Tī chit pún chheh--ni̍h, Thomas Hobbes chú-tiuⁿ ài ū siā-hoē khè-iok, kap 1 chióng choa̍t-tùi chú-koân ê thóng-tī, i tī chheh--ni̍h siá-kóng hùn-loān kap lāi-chiàn, iā tō sī kap chū-jiân chōng-thài hām i chhut-miâ ê kek-giân Bellum omnium contra omnes ("lóng-chóng ê lâng tùi lóng-chóng ê lâng ê chiàn-cheng") sio-siâng ê chhú-kéng, kan-taⁿ ē-tàng thàu-koè ū-la̍t ê tiong-iong chèng-hú lâi phiah-bián. In-ūi án-ne, Hobbes kū-choa̍t jīn-hô tùi siā-hoē khè-iok ê hoán-poān koân, chit-ê koan-tiám tī āu--lâi hō͘ John Locke siu-siah, m̄-koh siū Jean-Jacques Rousseau ê î-hō͘.