Pårticipe Erirece

Li pårticipe erirece siert a emantchî tos les erî-tins et les dobes erî-tins

Li cawete do pårticipe erirece candje sorlon les trokes di viebe.

Li pårticipe erirece pout esse eployî come addjectif. Cisse sôre d' addjectif la est pus voltî metowe divant l' no.

do scramé laecea, li beneye tchandele.

Ces addjectifs la, copurade les femrin, polnut esse åjheymint sustantivés.

pinsêye, tuzêye, passêye, betcheye, pougneye, shûte, rifondowe.

Po troes viebes del cwatrinme troke, gn a on dobe pårticipe erirece, li prumî erîlé, li deujhinme a môde del cénkinme troke di viebes (cawetes -ou / -owe).

Po sacwants viebes del cénkinme troke, i gn è pout aveur deus pårticipes erireces, on long, erîlé avou l' cawete -ou, et on court.

L' eployaedje des pårticipes erireces e walon est pacô diferin do ci do francès.

Pårticipes erireces des viebes di mouvmint

I s' eploynut purade avou l' aidant viebe "aveur", et dabôrd, èn si nén acoirder avou l' sudjet.

Li båshele a dmoré ståmusse
Nos avans toumé so nos djnos
Elle a morou li samwinne passêye.
Elle ont ndalé a pî.

A ç' moumint la, c' est des vraiys passés compôzés. I mosternut ene accion k' est houte.

Mins, i s' polèt eto eployî avou l' aidant viebe "esse", et adon, s' acoirder avou l' sudjet. A ç' moumint la, c' est des indicatifs prezintreces do viebe "esse", avou li pårticipe erirece prins come addjectif atribut do sudjet. I mostrèt ene sitouwåcion.

Ramassez totes les foyes ki sont la toumêyes.
Elle est moite dispu bele ådje.
Les deus andjes, vo les la ndalêyes.

Pårticipes erireces des viebes ås pronos

I s' codjowèt todi avou l' aidant viebe "aveur", et dabôrd, i n' s' acoirdèt måy avou l' sudjet.

Nonna, ele n' est nén revoye: elle est dmorêye.
Ele s' a côpé
Nos ns avans brouyî d' djoû
I s' ont rwaitî come des biesses

L' eployaedje avou l' aidant viebe "esse" eyet l' acoirdaedje avou l' sudjet (so l' assaetchance do francès), c' est ene flotche di croejhete e walon.

Nén scrire ni dire:

Ele s' est côpêye; nos ns estans brouyîs; i s' sont rwaitîs

Pont d' acoird avou l' droet coplemint metou padvant

E walon, li pårticipe erirece ni candje nén. Adon, gn a pont d' acoird do pårticipe erirece eployî avou l' aidant viebe "aveur" avou l' droet coplemint metou padvant, come çoula egzistêye e scrît francès.

Les tcheyires ki dj' a-st apoirté
Les facteures k' il ont payî
Totes les flotches ki nos avans fwait
Les pris k' il a rascodou

Ci sereut ene flotche di croejhete e walon di scrire u dire:

Les tcheyires ki dj' a-st *apoirtêyes; les facteures k' il ont *payeyes; totes les flotches ki nos avans *fwaites; les pris k' il a *rascodous

• (fr) Dins l' grosse croejhete Hendschel
  • Cognes e rfondou walon et coinreçmint
  • Acoird ezès rpassés tins