Ayteke Bi Tumani Qarabutaq
Qarabutaq (qozoqcha: Қарабұтақ) — Qozogʻiston Respublikasining Aqtoʻbe viloyati Aytekebiy tumanidagi qishloq.
Qorabutoq qishloq okrugi maʼmuriy markazi. U Komsomolskoye qishlogʻi markazidan taxminan 59 km janubi-gʻarbda, Qorabutoq daryosining Irgʻiz daryosiga quyilishidan uncha uzoq boʻlmagan joyda joylashgan. KATO kodi — 153453100.
Qarabutaq Qarabutaq | |
|---|---|
| 49°57′0″N 60°07′0″E / 49.95000°N 60.11667°E G O 60°07′0″E / 49.95000°N 60.11667°E G O | |
| Mamlakat | Qozogʻiston |
| Rasmiy til(lar)i | qozoq |
| Aholisi | 2 601 (2 009) |
| Avtomobil kodi | 04 (oldin D) |
| | |
Tarixi
1848-yilda A. I. Boʻtakovning Orol ekspeditsiyasi paytida Qorabutoq va Irgʻiz daryolarining qoʻshilishi yaqinida qalʼa barpo etilgan. Orskdan Rayim qal’asiga boradigan yoʻlda joylashgan yangi istehkom Rossiya imperiyasining Orol dengizi yoʻnalishida barpo etilishi va rivojlanishiga hissa qoʻshishi kerak edi. Ushbu binoga tamal toshini qoʻyish 1848 yil 13-14 mayda shtab-kapitan K. I. Gern boshchiligida boʻlib oʻtdi. Qurilgan istehkom Qora-Butak deb atalgan. 24-dekabrda ishni muvaffaqiyatli yakunlagani uchun Gern 2-darajali Aziz Anna ordeni bilan taqdirlandi.
Butakov ekspeditsiyasi bilan birga yetib kelgan Qora-Butakda kichik garnizon joylashgan edi. Ekspeditsiyaga hamroh boʻlgan askarlar orasida Taras Shevchenko ham bor edi, u yangi istehkomning bir nechta akvarel eskizlarini yaratdi.
19-asrning ikkinchi yarmida Qora-Butak qalʼasi orqali Orsk-Ak-Mechet (hozirgi Qiziloʻrda) yoʻli yotqizilgan. 19-asr oxirida Qoraboʻtak Irgiz uyezdidagi savdo shaharchasiga aylandi. Bu vaqtga kelib maktab va shifoxona qurilgan edi. 20-asr boshlarida qishloq yangi tashkil etilgan Qorabutoq volostining markaziga aylandi.
1960-yillarning boshlariga kelib, qal’a butunlay vayron qilingan va zamonaviy qishloq undan ancha uzoqda joylashgan.
Aholisi
1910-yilda qishloqda 55 ta xonadon va 314 kishi istiqomat qilgan.
1999-yilda qishloq aholisi 3892 kishi (1886 erkak va 2006 ayol)edi. 2009-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, qishloqda 2601 kishi (1269 erkak va 1332 ayol) yashagan.
Infratuzilmasi
Qishloqda Taras Shevchenko nomidagi oʻrta maktab, kutubxona, qishloq muzeyi bor. Maktabda Ukraina madaniyati to‘garagi tashkil etildi.
Mashhur insonlari
- Kuanyshalin, Jasaral Minajadinovich — Qozogʻiston jamoat arbobi.
Tasviriy sanʼat
Shevchenko Qora-Butak qal’asining bir nechta tasvirlaridan tashqari, qal’a yonida oʻsgan yolgʻiz daraxt — Jangis-ogʻochni tasvirlagan. Shevchenko asarlari boʻyicha ekspert Leonid Bolshakovning soʻzlariga koʻra, mahalliy aholi uzoq vaqt davomida Shevchenko xotirasiga bagʻishlangan daraxtni muqaddas deb eʼzozlashgan, ammo 1950-yillarda u yashin urishi tufayli vayron qilingan .
-
Qora-Butak qal'asi (1848-yil 21-may — 1850-yil 15-yanvar) Qog'oz, akvarel -
Qora-Butak qal'asi (1848-yil 21-may — 1850-yil 15-yanvar) Qog'oz, sepiya -
Qora-Butak qal'asi (1848-yil 21-may) qog'oz, qalam -
Jangis-ogach (1848-yil 26-may) Qog'oz, akvarel
Manbalar
Havolalar
- Борис Дубман. „Казахстан. Село Карабутак Айтекебийского района Актюбинской области (13 фото)“. ЭтоРетро.ru — старые фото городов (2017-yil 28-iyun). Qaraldi: 2020-yil 20-yanvar.
This article uses material from the Wikipedia O‘zbek article Qarabutaq (Ayteke bi tumani), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Matndan CC BY-SA 4.0 litsenziyasi boʻyicha foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan boʻlsa). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki O‘zbek (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.