Сарыг Шажында Кандыг Мөргүлдер Болгаш Байырлалдар Барыл.

Хурал деп сөстү дорт тайылбырлаарга “чыыш” дээн. Биче хураар хуралдар болгаш улуг хураар хуралдар база бар. Биче хураар хуралдарны хүннүң-не номчуур. Чаңчыл ёзугаар олар дүъште 12 шакта, дүъш соонда 15 шакта эгелээр болгаш бир шак азы бир шак чартык үргүлчүлээр. Буддийжи календарь ай-биле санаттынар болгаш ол христианнарның ажыглап турары хүн-биле санаар календарьдан ылгалдыг, ынчангаш григориан календарь-биле хуралды хураап эрттирериниң шыңгыы тодаргай хүнү чок болуп турар. Улуг хуралдар (чыл тургузунда хураар аайы-биле)

• 1.Шагаа хуралы (Чаа-Чылга тураскааткан мөргүл)
• 2.Дуйнхор хурал (Калачакра Бурганга тураскааткан байырлал)
• 3.Дончод хурал (Будда Шакьямуни Бурганның төрүттүнген, Чырык Угаан байдалы чеде берген болгаш Паранирвана байдалынче кире берген хүнү)
• 4.Майдыр эргилдезиниң хуралы (Келир үениң Буддазын уткууруңга баш буруңгаар белеткенири)
• 5.Лхабаб Дуйсен хурал (Будда Бурганның Арыг Тушита оранындан черже бадып келгени)
• 6.Чула хуралы (Зоңгава Башкының Нирванаже кире берген хүнү)

Сарыг Шажында кандыг мөргүлдер болгаш байырлалдар барыл.

Бо хуралдарны шуптузун Тываның бүгү хүрээлериңге чаңгыс ол-ла үеде хары угда эрттирип турар.

1. Лопсаң Чамзы Камбы Тыва Республиканың Камбы-Лама эргелели. Сарыг Шажынны өг-бүлеге сагыырының талазы-биле ёзу-чаңчылдар. Тыва дылче очулга болгаш ном кылдыр белеткээни: Чочагар Моңгуш, Кызыл - 2007.