Manco Capac

Manco Capac'ın ortaya çıkışıyla ilgili çeşitli hikâyeler bulunmaktadır.

Bir efsaneye göre Manco Capac, Mama Quilla ve güneş tanrısı Inti'nin oğlu ve Pachacamac'ın kardeşidir. Mitolojiye göre Inti onu Titicaca Gölü'nün köpüğünden yaratmış ve kız kardeşi Mama Ocllo ile bereber Dünya'yı iyi hale getirmesi için yeryüzüne göndermiştir. Inti onlara altın bir değnek (Tupayawri) vererek, değneğin bereketli bir yerde toprağa gömülmesini ve orada şehir kurmalarını ister. Bu şekilde Manco Capac ve Mama Ocllo Titicaca Gölü'nde Güneş Adasına ulaşmışlar. Birkaç arayıştan sonra değnek, şehir ve İnka medeniyetini kurdukları Qusqu 'da (Cusco) toprağa batmış. Bu mit, birçok İnka yaradılış mitinden biri olup, en yenisidir ve özellikle 15. Yüzyıl'da oldukça öne çıkmıştır.

Manco Capac (Ayar Manco), Viracocha efsanesine göre Viracocha'nın oğludur. O, onun erkek kardeşleri (Ayar Anca, Ayar Cachi ve Ayar Uchu) ve kız kardeşleri (Mama Ocllo, Mama Huaco, Mama Raua ve Mama Cura) Cuzco civarlarındaki Pacaritambo'da yaşarken kendi kabileleri ve diğer kabileler birbirleriyle karşılaşıp savaştılar. Manco Capac'ın kabilesi Cuzco Vadisi'ni ele geçirmek istedi. Bu efsanede de, babasının Manco Capac'a altın bir değnek verdiği düşüncesi vardır. Olaylar farklı olabilir, ancak efsanenin bazı çeşitlerine göre genç Manco kıskançlıkla kardeşlerini öldürdü ve Cuzco'da hükümdar oldu.

Manco Capac'ın, yaklaşık 40 yıl yaptığı Cuzco Krallığı'nın hükümdarlığı süresince bir kanunname hazırlattığı ve insan kurban edilmesi geleneğini kaldırdığı sanılmaktadır. Bu kanunname, insanların kız kardeşleriyle evlenmesini de yasaklamıştır. Ama bu yasa soylular için geçerli olmadığından dolayı, Manco Capac kardeşleri Mama Ocllo veya Mama Cello'dan biriyle evlenmiştir. Daha sonra Sapa Inca olacak Roca adlı bir oğulları oldu. Bazı kaynaklara göre Manco Capac'ın 1230'a dek hüküm sürdüğü, bazı kaynaklara göre ise 1107'de öldüğü söylenir.