Kısa Çizgi: Noktalama işareti

Kısa çizgi (-) veya tire, sözcükleri birleştirmek ve tek bir sözcüğün hecelerini ayırmak için kullanılan bir noktalama işaretidir.

Tire kullanımına tireleme denir. Tirelenmemiş, tirelenmiş bir sözcük örneğidir. Kısa çizgi, daha uzun ve farklı kullanımlara sahip kısa çizgilerle (şekil tire -, en tire –, uzun tire —, yatay çubuk ―) veya eksi işareti ile karıştırılmamalıdır.

-
Kısa çizgi
Diğer isimlerTire
en tire em tire

Noktalama işaretleri

kesme işareti ’  '
ayraçlar [ ]  ( )  { }  ⟨ ⟩
iki nokta :
virgül ,
kısa çizgi -
uzun çizgi
üç nokta …  ...  . . .
ünlem işareti !
nokta .
soru işareti ?
tırnak işareti “ ”
tek tırnak işareti ‘ ’
noktalı virgül ;
eğik çizgi /
boşluk
Diğer Tipografik İşaretler
ve işareti &
yıldız işareti *
kuyruklu a @
ters eğik çizgi \
madde işareti
düzeltme işareti ˆ
derece °
denden işareti
ters ünlem işareti ¡
ters soru işareti ¿
kare işareti #
yüzde işareti %
paragraf işareti
türev işareti
çengel işareti §
tilde ~
alt çizgi _
Fikrî mülkiyet hukuku
telif hakkı simgesi ©
tescilli marka simgesi ®
marka simgesi
Para birimi simgeleri
$ £
Ayrıca bakınız
Diyakritik işaretler

Kullanım

Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonunda kullanılır. Bu tür kullanımda sözcükler heceler arasından bölünür:

  • Yoksa kimseciklerin oturmadığı kanepelerde bu saatte pek başıboş-
    lar mı oturur? (Sait Faik Abasıyanık)

UYARI: Satır sonundaki birleşik sözcükler iki kelime arasından değil, okunuşa göre heceler arasından bölünür:

  • ba- şöğretmen, il- kokul, Os- manoğlu

UYARI: Satır sonunda ve satır başında tek harf bırakılmaz, gerekirse farklı bir heceden sonra bölünür:

  • u- çurtma (yanlış), uçurt- ma (doğru)
  • müdafa- a (yanlış), müda- faa (doğru)

UYARI: Satır sonunda kesme işareti (') varsa ayrıca tire işareti kullanılmaz:

  • Edirne'
    den...

NOT: Satır sonunda tire kullanımının sayfa düzeni ve kâğıt tasarrufu gibi avantajları olmakla birlikte, bilgisayarda yazılan metinlerde sayfa düzeni ve sözcük aralığı otomatik olarak ayarlandığı için, satır sonunda tire kullanımı gitgide azalmaktadır.

Kısa çizgi bir cümledeki ara sözleri ve ara cümleleri (parantez cümlelerini) ayırmak için paranteze benzer şekilde kullanılabilir. Bu kullanımda ilk sözcüğe ve son sözcüğe bitişik yazılır:

  • Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu. (Ömer Seyfettin)

Dilbilgisinde kökleri ve ekleri ayırarak vurgulamak için kullanılır:

  • a-lış, du-rak, gör-gü-süz-lük

Fiil, kök ve gövdelerini göstermek için fiilden sonra kullanılır:

  • al-, dur-, gör-, ver-; başar-, kana-, okut-, taşla-, yazdır-

Ekleri gösterirken ekin başına konur:

  • -den, -lık, -ış, -ak

Heceleri göstermek için kullanılır:

  • a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, ya-zar-lık, prog-ram

Kelimeler ve rakamlar arasında "-den -e kadar, ve, ile, ila, arasında" anlamları vermek için kullanılır. Bu tür kullanımda ilgili sözcük ve rakamlara bitişik yazılır.

  • Türkçe-Almanca Sözlük, saat 09.30-10.30 arası, 1914-1918, Ural-Altay dil ailesi, Manas Destanı'nda soy-dil-din üçgeni

Matematikte çıkarma (eksi) işareti olarak ve sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır:

  • 50-20 = 30, -10 °C

Eski harfli metinlerin yeni yazıya aktarılmasında Arapça ve Farsça kurallara göre yapılmış tamlamaların, bileşik ve türemiş kelimelerin ögelerini ayırmak için kullanılır:

  • dârü'l-fünûn, resm-i geçit, resm-i kabûl, Cemiyet-i Akvâm, Hâkimiyet-i Milliye, Servet-i Fünûn, hokka-bâz, âteş-perest, menfaat-perest, bî-bedel, nâ-mağlûb, fî-sebîlillâh, min-tarafillâh, bilâ-ücret

Kaynakça

Genel

Dipnot

Tags:

Kısa Çizgi KullanımKısa Çizgi KaynakçaKısa Çizgi Ayrıca bakınızKısa ÇizgiEksiNoktalama işaretiSözcük

🔥 Trending searches on Wiki Türkçe:

Selimiye CamiiKürdistanMercedes-Benz StadyumuBergen (şarkıcı)Gheorghe Hagi2024 Türkiye yerel seçimleri için yapılan anketlerHalkların Demokratik PartisiHollandaErotik filmÖzgür ÖzelDemet AkalınSiyonizmHikmet KaramanZeynep BastıkOral seksZiraat BankasıDemet EvgarCengiz HanMalazgirt Meydan MuharebesiBasketbol Süper LigiUykuda boşalmaİskenderKorkma Ben YanındayımCelâl ŞengörPorno filmCumhuriyetHasan Can Kayaİstanbul HavalimanıKuş Uçuşu (dizi)Türk Kara KuvvetleriTürkiye Süper KupasıJosé MourinhoAhıska TürkleriAl PacinoBüruc SuresiLionel MessiTevbe SuresiTürkiye başbakanları listesiTürkiye'de 1 Mayıs İşçi BayramıMehmet Yılmaz AkPanathinaikos (futbol takımı)Fenerbahçe (futbol takımı)Recep Tayyip ErdoğanÖmerTürk Silahlı Kuvvetleri'nde askerî rütbelerGalatasaray (futbol takımı)Süleymaniye CamiiTürkiye'deki radyo istasyonları listesiIrak ve Şam İslam DevletiBizimkiler (dizi)Rıza SoyluSaadet PartisiYusuf TekinOsman GaziYouTubeJön TürklerBrawl Stars karakterleri listesiSezen Aksu2019 Türkiye yerel seçimleriKadir Şeker davasıNapolyon BonapartCinIII. AhmedTürkiye Futbol FederasyonuSübhanallahUğur DündarHakan Fidanİslam'da peygamberler ve elçilerFIFA Dünya Kupası finalleri listesiParasetamolBarış MançoBrawl StarsArda TuranKaan TaşanerErdal ÖzyağcılarJİTEM🡆 More