Hırvatistan'da İslam

2011 nüfus sayımına göre ülke nüfusunun %1.47'si Müslüman iken, %91.06 Hristiyan ve %4.57 dindar olmayan, ateistler, agnostikler ve şüpheciler bulunmaktadır.

İslam, Hırvatistan'a ilk olarak 15. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar süren Hırvat-Osmanlı Savaşları sırasında Osmanlı İmparatorluğu tarafından tanıtıldı. Bu dönemde Hırvat Krallığı'nın bazı bölgeleri işgal edilmiş, bu da çok sayıda Hırvat'ın, bazıları savaş esirleri alındıktan sonra, bazıları devşirme sistemiyle İslam'a geçmesiyle sonuçlanmıştır. Bununla birlikte, Hırvatlar bu birkaç yüzyıl boyunca Türklere karşı güçlü bir şekilde savaştılar ve bu da Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'daki en batı sınırının Hırvat topraklarında yerleşmesine neden oldu. 1519'da Hırvatistan, Papa X. Leo tarafından Antemurale Christianitatis olarak adlandırıldı.

Hırvatistan İslam Topluluğu (Mešihat Islamske Zajednice u Hrvatskoj), Hırvatistan'daki Müslümanların resmi olarak devlet tarafından tanınan ana örgütüdür. İslam Cemaatinin Başkanı Aziz Efendi Hasanović'tir.

2011 yılı itibarıyla Hırvatistan'da 62.977 Müslüman yaşıyor. Birçoğu kendilerini Boşnak (31.479) olarak ilan ederken, diğerleri kendilerini Arnavutlar (9.594), Romanlar (5.039), Türkler (343), Makedonlar (217), Karadağlılar (159) ve diğerleri (2.420) olarak ilan ediyor.

Hırvatistan'daki ilk modern cami 1969'da Gunja'da inşa edildi. Bugün Hırvatistan'da 4 cami ve 2 İslami merkez bulunmaktadır (Zagreb ve Rijeka).

Osmanlı zamanları

Türk Osmanlı İmparatorluğu, 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Hırvatistan'ın bir bölümünü fethetti. Çok sayıda Hırvat, bazıları savaş esirleri alındıktan sonra, devşirme sistemiyle Müslüman oldu. Avrupa'daki Osmanlı İmparatorluğu'nun en batı sınırı Hırvat topraklarında sağlamlaştı. 1519'da Hırvatistan, Papa X. Leo tarafından Antemurale Christianitatis olarak adlandırıldı.

1553'te Romalı kardinal Antun Vrančić ve diplomat Franjo Zay, Osmanlı İmparatorluğu ile barış antlaşmasını görüşmek üzere Hırvat-Macar kralının elçileri olarak İstanbul'u ziyaret etti. Rüstem Paşa (bir Hırvat) ile yaptıkları ilk tören selamlarında, Türkçe olarak resmi bir tercümanla yapılan görüşme aniden kesildi. Rüstem Paşa Hırvatça, Zay ve Vrančić'in Hırvat dili konuşup konuşmadığını sordu. Tercüman daha sonra görevden alındı ve tüm müzakere süreci boyunca Hırvat dilinde yol aldı.

1585 yılında gezgin ve yazar Marco A. Pigaffetta, Londra'da yayınlanan Itinerario adlı eserinde şöyle diyor: Konstantinopolis'te hemen hemen tüm resmi Türkler, özellikle askerler tarafından anlaşılan bir dil olan Hırvatça konuşmak gelenekseldir. Yine de önemli olan, o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Slav seçkinleri arasında lingua franca hala Eski Kilise Slavcasıydı.

On dokuzuncu yüzyıldan beri

 

Mevcut Hırvatistan Cumhuriyeti topraklarında, 1931 nüfus sayımı sırasında ilk kez Müslüman inananlar kaydedildi. Bunların 1.239'u Zagreb'deydi ve Hırvatistan'daki toplam sayıları sadece 4000 civarındaydı.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Zagreb müftüsü İsmet isimli biri idi. Savaştan sonra yargılandı ve sonunda 1945'te Hırvat İkinci Dünya Savaşı diktatörü Ante Pavelić'in faşist rejimiyle yaptığı işbirliği nedeniyle Partizanlar tarafından asıldı.

Hırvatistan Halk Cumhuriyeti'nde yapılan aşağıdaki nüfus sayımlarında, kayıtlı Müslüman inananlar şu şekilde numaralandırılmıştır:

• 1948'de 1.077 kişi
• 1953'te 16.185 kişi
• 1961'de 3.113 kişi
• 1971'de 18.487 kişi
• 1981'de 23.740 kişi
• 1991 yılında 43.486 kişi

1960'larda Bosnalı Müslümanlar topluluğu, SFR Yugoslavya'da Boşnakların bir vatandaşlık olarak tanınmasını savundu. 1974 Yugoslav Anayasası, Müslümanları etnik Müslüman ismiyle tanımıştır.

2001 Hırvat nüfus sayımı aşağıdaki etnik grupların önemli ölçüde Müslüman olduğu varsaydı:

• 20.755 Boşnak (Slav Müslümanlar)
• 19677 Yugoslav Müslüman terimini etnik kökenleri için bir isim olarak kullanmaya devam etti (aynı zamanda Slav Müslümanlarıdır)
• Türkler: 300 (%0.01)
• Kendilerini başka bir vatandaşlık ilan eden 16.345 kişinin geri kalanı, muhtemelen Hırvatlar, Arnavutlar (%15,082 veya %0,34) ve Romanlar (9,463 veya %0,21).

2011 sayımına göre Müslüman sayıları:

• 45.525 Boşnak Müslümanlar
• 9.647 Hırvat Müslümanlar
• 9.594 Arnavut Müslüman
• 6,704 etnik Müslüman
• 5.039 Müslüman Roman
• 2.361 diğer milletlerden Müslüman
• 762 beyan edilmemiş Müslüman
• 343 Türk Müslüman
• 217 Makedon Müslüman
• 159 Karadağlı Müslüman
• diğer bireysel etnik kökenler (her biri 100 kişinin altında)

Hırvatistan'ın başkenti Zagreb, 1987'den beri Avrupa'nın en büyük camilerinden birine sahip. Osmanlı İmparatorluğu'nun varlığı sırasında hiçbiri yoktu çünkü Zagreb ve Hırvatistan'ın çoğu bölgesi Hırvat-Osmanlı Savaşı sırasında Osmanlılar tarafından işgal edilmemişti.

Boşnak imam Sevko Ömerbasiç, Müslüman topluluğun lideriydi.

Mayıs 2013'te Rijeka'da yeni bir cami açıldı. Müslüman cemaati Osijek ve Sisak'ta da bir cami inşa etmeyi planlıyor.