Cehennem Kapısı: Türkmenistan'ın Ahal vilayetindeki Derveze ilçesinde yanan doğal gaz kuyusu

Karakum Çölü'nün ortasında, Derveze kasabasının yakınlarında bulunmaktadır.

Yabancıların The door to hell olarak tabir ettikleri Cehennem Kapısı denilen yapı ülkenin büyük bir yerleşim merkezi olan Ahal vilayetinin içinde bulunan Karakum çölünün ortasındaki Derveze köyünde yer alır. Köy bugün cehennem kapısı adlı yapıyı görmek isteyen farklı pek çok ülkeden turistin akınına uğramaktadır. Gaz krateri yaklaşık olarak 40.181038 N, 58.411217 E koordinatlarında yer almaktadır.

Yöre insanlarının cehennem kapısı dedikleri, ama resmi olarak literatürde Derveze gaz krateri olarak geçen yapının yıllardır sürekli yanmasının kesin sebepleri bulunamamış olsa da bugünkü noktadan bakıldığında dönemin uzmanlarının birkaç gün sonra sönecektir diyerek bu bölgedeki gazın yok edilmesi için çalışmalara başladıkları tahmin ediliyor. Dönemin kayıtları net olmasa da bilindiği kadarıyla tarihler 1971 yılını gösterdiğinde Sovyet yönetimi Orta Asya'daki petrol varlığı üzerine jeologları görevlendiriyor ve bölgede bir çalışma başlıyor. Sondaj kararı alınıyor, akabinde ekip petrol ararken, sondaj sırasında bir göçük oluyor ve bu esnada zehirli olduğu düşünülen bir gaz (muhtemelen metan) yayılıyor. Gazın etkilerinin kısa yoldan azaltmak için ekip nasıl olsa tükenir diye düşünerek gazı tutuşturmaya karar veriyor ve göçükteki gaz yakılıyor. Başka bir görüş de 1960'larda bu göçüğün olduğu ve gazın yakıldığı yönündedir. Türkmenistan, dünya gaz rezervlerinin yüzde 6'sına sahiptir ve neden bu kadar uzun süredir yanmaya devam ettiği kolayca anlaşılabilir. 2010 yılında başkan Gurbangulu Berdimuhammedov bu gaz kraterinin kapatılmasını istemiştir, ancak geçen yıllarda görüldüğü üzere başarılı olunamadı. 2013 yılında National Geographic'in Kanadalı kaşifi George Kourounis çukura giren bilinen ilk insan olmuştur. Deneyimini anlatan National Geographic kaşifi Georoge Kourounis a coliseum of fire (ateş kolezyumu) tabirini kullanmıştır. Çukura indiğinizde binlerce küçük ateş topunun olduğunu görüyorsunuz ve bu etkileyici görüntünün yanında kulağınıza bir jet motoru sesi geliyor, bu gürültü yüksek basınç altında gazın yanmasının sesi. George Korounis, gaz kraterinde hiç duman olmadığını, insan görüşünü etkileyen bir madde bulunmadığını ve birazcık alev yalaması hariç krater içindeki görüşün net olduğunu ifade etmiştir.

 

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından yaklaşık 30 yıl sonra bile hala ıssız ve az kişinin ziyaret ettiği bir ülke olan Türkmenistan, Cehennem Kapıları'na umut bağlamış durumdadır. Yılda ülkeye 50 farklı ülkeden sadece 12-14 bin arası turist gelmektedir. Türkmen yetkililer, Derveze gaz kraterinin ülke turizminde olumlu etkileri olmasını beklemektedir. Hayat barındırmayan bu bölgenin extreme sporların yapıldığı bir eko-turizm bölgesine dönüşme ihtimali dile getirilmektedir.