Bosna Krallığı (Sırp-Hırvatça: Kraljevina Bosna / Краљевина Босна) veya Boşnak Krallığı (Bosansko kraljevstvo / Босанско краљевство), neredeyse bir yüzyıl boyunca hayatta kalmış ve 1154'te kurulan Bosna Banlığı'nın devamı olarak kurulmuş bir Orta Çağ krallığıdır.
Краљевина Босна Kraljevina Bosna Bosna Krallığı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1377-1463 | |||||||||
.svg) Bayrak  Arma | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Jajce, Visoko, Bobovac | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Boşnakça | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Kral | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Kral I. Tvrtko Kotromaniç döneminde Sırbistan'ın batı kesimleri ve Neretva nehrinin güneyindeki Adriyatik kıyılarının çoğunu fethedildi. Tvrtko'nun hükümdarlığı döneminde Bosna, Balkanlar'ın en güçlü devletlerden biri haline geldi. Ancak Bosna, merkeziyetçilikten uzak ve feodalizmin önemli olduğu bir yapıdaydı. Öyle ki Boşnak asilzadeler yeni kral veya kraliçe seçimlerinde, taç giyme törenlerinde, dış politika kararlarında, toprak satışı veya devrinde ve askeri konularda söz sahibi olup bunları görüşmek için Stank toplantılarını düzenlerlerdi.
Osmanlı İmparatorluğu 1440'lar ve 1450'lerde Bosna'nın doğu kesimlerini ele geçirdi. Hum'u ele geçirdikleri zamana o zamana kadar böyle bilinen bu bölgeye Hersek ismini verdiler. Son Bosna Kralı Stephan Tomaşeviç 1463'te yakalanıp Türkler tarafından idam edildi. Bosna'daki son direnişler de 1481'de son buldu.
Bosna Banlığı, günümüz Bosna-Hersek'inin çoğunu ve Hırvatistan, Sırbistan ve Karadağ'ın bazı kesimlerini içeren bir devletti. Ancak bu bölgeler normalde Macar Krallığı'nın toprağı sayılırdı ve Banlar sadece defacto olarak bağımsızdı. Ban Kulin döneminde Bosna yavaş yavaş Macaristan dışında görünmeye başlandı. Resmiyette bir krallığın altında yer alan küçük bir devlet gibi olsalar da gerçekte Sırbistan, Hırvatistan ve Dalmaçya'nın çeşitli yerlerine hakim bir devletti. Böylelikle Nemanjiç Hanedanı'ndan olan son Sırp İmparatoru ölünce Bosna Banlığı 1377'de I. Tvrtko Kotromaniç'in kral olarak taç giymesi ile Bosna Krallığı'na dönüştü.
Tvrtko'nun, gücü ve çevre bölgelerdeki nüfuzu gibi kendini kral ilan etmek için pek çok dayanağı vardı. Böylelikle Tvrtko, kendisini Bosna'nın ilk kralı ve Papa III. Honorius'un 1217'de Stefan Nemanjiç'e yolladığı taç üzerinde de tam meşrutiyet ilan etti. Blagoje ismindeki Sırp bir logothetis, Tvrtko'nun sarayına sığındı ve kendisine Nemanjiç atalarına dayanarak Sırbistan Krallığı topraklarında hak iddia etmesini önerdi. Böylelikle 26 Ekim 1377'de Tvrtko, Sırbistan ve Bosna Kralı olarak taç giydi.
Feodalite, Bosna'da her zaman önemliydi ve Boşnak asilzadeler Stanak olarak adlandırılan toplantılarında devletin her alanında alınan kararlardan söz sahibi olarak bu haklarını muhafaza ediyordu. Bu asilzadeler meclisi I. Tvrtko Kotromaniç döneminde, 1354 yılında uygulamaya sokuldu. Meclisin nüfuzu özellikle 1390-1430 arasında zirve noktasına ulaştı. Stanak meclisi ile bir nevi devlet yönetiminde söz sahibi olan asilzadeler Sırp veya Hırvat olmalarına rağmen Boşnak kimliğini önde tutmaya başlamıştı ancak yine de meclis devleti merkezilikten uzak bir konuma sokuyordu.
Stanak toplantılarına katılma hakkı Boşnak Knezlerden Vlastela olarak adlandırılan küçük asilzadelere kadar her soylu tarafından kullanılsa da son karar en yüksek soylulara aitti. Toplantılar genellikle ona başkanlık eden hükümdar tarafından organize edilirdi. Kralların eşlerinin toplantılara katılma hakkı varken çocuklarının bulunmamaktaydı. Herhangi bir Vlastela'ya bağlı olmasa da Bosna Kilisesi'nden kişilerin de toplantıya katılımı yasak olsa da genellikle kararlar üzerinde büyük oranda etkiliydiler. Hükümdar, Stanak'ı genelde veraset krizi, hükümdarın tahttan uzaklaştırılması veya dış savaşlar gibi büyük konularda kendi topluyordu. Toplantı genellikle o an hükümdarın olduğu yerde Mil, Milodraž, Bobovac, Kraljeva Sutjeska veya Jajce'de gerçekleşirdi.
Macar kralları, Bosna'yı hep kendi krallıklarının bir parçası olarak görse de Bosna'nın pratikteki bağımsızlığı reddedilemezdi. Macarlar kendilerinin mülkü olarak görse de Bosna hükümdarları; kendi dış ilişkilerini yürütüyor, ayrı bir adalet sistemi barındırıyor, kendi parasını basıyor, doğal kaynaklarını kendi başına yaptığı ticari antlaşmalar ile yabancı ülke veya şehirlere ihraç ediyordu.
Aynı şekilde dış devletler de Bosna'yı ayrı bağımsız bir devlet olarak görüyordu. Örneğin Bosna'nın ana ticaret ortağı Ragusa Cumhuriyeti, Bosna'dan her zaman bağımsız bir devletmiş gibi bahsederdi.
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article Bosna Krallığı, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
