Atlantik Ortası Sırtı ya da Atlantik Ortası Yükselimi (İngilizce: Mid-Atlantic Ridge) Atlas Okyanusu'nun ortasında, tüm taban boyunca uzanan, büyük bölümü sular altında bulunan sıradağ kümesi ve okyanus ortası sırtıdır.
Kuzey Kutbu'nun 333 kilometre güneyinde 87° Kuzey'den başlayarak 54° Güney'deki Bouvet Adası'na kadar uzanır. Dağların yüksek bölümleri yer yer su yüzeyine çıkarak okyanusta adalar oluşturur. İzlanda bu şekilde oluşmuştur. Yükselim 1950'lerde Marie Tharp ve Bruce Heezen tarafından bulunmuştur. Bu oluşumun bulunması Alfred Lothar Wegener'ın Kıta Kayması Teorisinin geliştirilmiş hali olan Levha hareketleri kuramının dünyaca kabul görmesini sağlamıştır.
Deprem vakalarının yaygın olarak görüldüğü 3 aktif deprem kuşağından biridir. Atlas okyanusu üzerinde iki tektonik levhanın ayrıldığı bölgedir. Bu kuşakta yerkabuğunun altındaki erimiş magmanın yükselip sonrasında soğuyup ve sırtın kenarlarına doğru itildiği gözlemlendiğinden bu bölge bir deprem bölgesi olarak değerlendirilmesinin yanı sıra nükleer faaliyet alanı olarak da değerlendirilir. Kuşak su altında ve beşeri unsurlara uzak olduğundan insan yaşamını çok etkilemez. Bu kuşağın etkilerinin görüldüğü tek kara parçası kuşağın doğrudan üzerinden geçtiği İzlanda topraklarıdır.
Atlantik Ortası Sırtı, 1872 yılında HMS Challenger gemisinin keşif gezisinde keşfedildi. Bir grup bilim insanı yeni bir transatlantik telgraf kablosunun serileceği konumu planlarken, Atlas okyanusunun ortasında geniş yükselimler olduğunu keşfettiler. Böylesi bir sırtın varlığı 1925 yılında yapılan sonar ile doğrulandı.
1950'lerde, Yer'in okyanus tabanının haritalanması Atlantik Ortası Sırtı'nın vadiler ve sırtları olduğunu gösterdi. Sırtın ortasındaki vadi sismolojik olarak etkin ve birçok deprem'in merkez üssü olduğu keşfedildi. Ewing ve Heezen Atlantik Ortası sırtının bütün Dünya okyanuslarının tabanında bulunan okyanus ortası sırtı sisteminin 40.000 km uzunluğu ile bir parçası olarak gerçekte bir devamı olduğunu keşfettiler. Bu dünya çapındaki sırt sistemi keşfi deniz tabanı yayılımı kuramına ve Wegener'in kıtasal kayma kuramının genel kabulüne ve levha tektoniği kuramı olarak genişlemesine yol açtı.
Atlantik Ortası Sırt Triyas Döneminin sonunda oluşmaya başladı ve Amerika kıtalarının Afrika ve Avrupa'dan ayrılmasına neden oldu.
Sırt, Atlas Okyanusu'nun uzunluğunda işleyen tedrici bir çıkıntı olan Atlantik Ortası Yükselimi olarak da bilinen bu çizgisel çıkıntının en yüksek noktaları boyunca uzanan jeolojik yapıdır. Bu çıkıntının Astenosfer'de yukarıya doğru iletilen kuvvetlerin okyanusal kabuk ve litosferi yukarı itmesi ile meydana geldiği düşünülmektedir.
Kuzeyde Kuzey Amerika levhası ile Avrasya Levhasını, güneyde Afrika levhası ile Güney Amerika levhasını birbirinden ayıran sınırı oluşturur.
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article Atlantik Ortası Sırtı, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
