1961 Türkiye anayasa değişikliği referandumu Türkiye’de yapılan ilk halk oylamasıdır.
1961 Türkiye anayasa değişikliği referandumu | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961) kabul edilmeli mi? | |||||||||||||||||||
Yer | Türkiye | ||||||||||||||||||
Tarih | Pazar, 9 Temmuz 1961 | )||||||||||||||||||
|
27 Mayıs Darbesi'nden sonra hazırlanan 1961 Anayasası için yapıldı. 9 Temmuz 1961’deki halk oylaması ile 1961 Anayasası, yüzde 38.3 'hayır' oyuna karşılık, yüzde 61.7 'evet' oyuyla kabul edildi.
Darbeyle iktidara gelen Millî Birlik Komitesi ve başkanı Cemal Gürsel "evet" oyunu desteklediler. Kampanya süreci "'evet' propagandasının serbest ve meşru, 'hayır' propagandasının hukuken serbest, fiilen yasak" olduğu bir süreç olarak betimlenmiştir. Darbeyi destekleyen Cumhuriyet Halk Partisi ve Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi "evet" propagandası yaptı. Kapatılan Demokrat Parti geleneğini temsil eden partilerden Yeni Türkiye Partisi de "evet" oyunu savundu. Aynı gelenekten gelen Adalet Partisi ise ilk başta çekimser bir tutum sergilese de, maruz kaldığı eleştiriler ve medyada çıkan "komünistlik" de dahil olmak üzere suçlamalar üzerine "evet" propagandası yaptı. Partinin bu tavrının kapatılmaktan kurtulmak için olduğu düşünülür.
Referandum sürecinde devlet kaynakları "evet" propagandası için kullanıldı. İstanbul'da vali, belediye başkanı, sıkıyönetim komutanı ve Temsilciler Meclisi üyelerinin de aralarında bulunduğu bir grup "evet" kampanyası planlamasında rol aldı. Benzer faaliyetler muhtarlar, kaymakamlar, öğretmenlerce de yürütüldü. Darbecilerin gençlerle kurduğu yakın ilişki çerçevesinde Türkiye Millî Talebe Federasyonu ve Türkiye Millî Gençlik Teşkilatı da ülke çapında "evet" propagandası yaptı.
Öte yandan, kapatılan Demokrat Parti mensupları açık "hayır" kampanyası yapamadıklarından içinde "hayır" geçen "Hayırda hayır vardır" gibi cümlelerin de dahil olduğu üstü kapalı bir propaganda yöntemi kullandılar.
İl | Sandık sayısı | Kayıtlı seçmen | Katılım | Geçerli oy | Geçersiz oy | Evet | Evet (%) | Hayır | Hayır (%) | Katılım (%) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Adana | 1.287 | 291.372 | 220.550 | 219.958 | 592 | 121.451 | 55,22 | 98.507 | 44,78 | 75,69 |
Adıyaman | 425 | 102.408 | 86.452 | 86.321 | 131 | 57.512 | 66,63 | 28.809 | 33,37 | 84,42 |
Afyonkarahisar | 905 | 217.347 | 180.011 | 179.492 | 519 | 107.039 | 59,63 | 72.453 | 40,37 | 82,82 |
Ağrı | 595 | 80.728 | 71.011 | 70.642 | 369 | 58.543 | 82,87 | 12.099 | 17,13 | 87,96 |
Amasya | 534 | 122.780 | 108.144 | 107.564 | 580 | 60.806 | 56,53 | 46.758 | 43,47 | 88,08 |
Ankara | 2.382 | 577.573 | 469.314 | 468.127 | 1.187 | 320.199 | 68,40 | 147.928 | 31,60 | 81,26 |
Antalya | 783 | 191.012 | 134.013 | 133.349 | 664 | 68.369 | 51,27 | 64.980 | 48,73 | 70,16 |
Artvin | 388 | 91.409 | 57.727 | 57.612 | 115 | 44.809 | 77,78 | 12.803 | 22,22 | 63,15 |
Aydın | 899 | 231.863 | 191.757 | 190.845 | 912 | 83.924 | 43,97 | 106.921 | 56,03 | 82,70 |
Balıkesir | 1.420 | 345.132 | 294.428 | 293.051 | 1.377 | 154.507 | 52,72 | 138.544 | 47,28 | 85,31 |
Bilecik | 373 | 79.055 | 68.596 | 68.168 | 428 | 40.981 | 60,12 | 27.187 | 39,88 | 86,77 |
Bingöl | 352 | 51.674 | 45.639 | 45.456 | 183 | 36.204 | 79,65 | 9.252 | 20,35 | 88,32 |
Bitlis | 302 | 45.343 | 39.491 | 39.348 | 143 | 26.174 | 66,52 | 13.174 | 33,48 | 87,09 |
Bolu | 883 | 173.712 | 143.432 | 142.970 | 462 | 64.246 | 44,94 | 78.724 | 55,06 | 82,57 |
Burdur | 367 | 87.370 | 68.535 | 68.297 | 238 | 48.242 | 70,64 | 20.055 | 29,36 | 78,44 |
Bursa | 1.455 | 360.035 | 306.079 | 304.584 | 1.495 | 143.433 | 47,09 | 161.151 | 52,91 | 85,01 |
Çanakkale | 764 | 171.883 | 147.506 | 146.769 | 737 | 76.580 | 52,18 | 70.189 | 47,82 | 85,82 |
Çankırı | 584 | 116.694 | 98.608 | 98.182 | 426 | 54.802 | 55,82 | 43.380 | 44,18 | 84,50 |
Çorum | 974 | 213.812 | 186.792 | 185.904 | 888 | 88.781 | 47,76 | 97.123 | 52,24 | 87,36 |
Denizli | 824 | 210.934 | 160.522 | 159.911 | 611 | 78.137 | 48,86 | 81.774 | 51,14 | 76,10 |
Diyarbakır | 880 | 166.758 | 138.187 | 137.896 | 291 | 101.757 | 73,79 | 36.139 | 26,21 | 82,87 |
Edirne | 502 | 133.255 | 116.180 | 115.676 | 504 | 73.013 | 63,12 | 42.663 | 36,88 | 87,19 |
Elazığ | 691 | 118.946 | 90.907 | 90.619 | 288 | 57.416 | 63,36 | 33.203 | 36,64 | 76,43 |
Erzincan | 636 | 100.363 | 87.490 | 87.345 | 145 | 66.723 | 76,39 | 20.622 | 23,61 | 87,17 |
Erzurum | 1.252 | 240.753 | 206.407 | 205.856 | 551 | 121.433 | 58,99 | 84.423 | 41,01 | 85,73 |
Eskişehir | 752 | 175.240 | 151.166 | 150.698 | 468 | 98.491 | 65,36 | 52.207 | 34,64 | 86,26 |
Gaziantep | 885 | 187.589 | 162.003 | 161.263 | 740 | 91.531 | 56,76 | 69.732 | 43,24 | 86,36 |
Giresun | 738 | 185.179 | 121.064 | 120.407 | 657 | 74.547 | 61,91 | 45.860 | 38,09 | 65,38 |
Gümüşhane | 614 | 115.513 | 89.139 | 88.936 | 203 | 52.102 | 58,58 | 36.834 | 41,42 | 77,17 |
Hakkari | 179 | 25.574 | 21.705 | 21.630 | 75 | 20.095 | 92,90 | 1.535 | 7,10 | 84,87 |
Hatay | 697 | 183.369 | 144.557 | 144.334 | 223 | 86.173 | 59,70 | 58.161 | 40,30 | 78,83 |
Isparta | 474 | 113.559 | 90.109 | 89.645 | 464 | 58.056 | 64,76 | 31.589 | 35,24 | 79,35 |
Mersin | 844 | 193.928 | 135.945 | 135.500 | 445 | 72.963 | 53,85 | 62.537 | 46,15 | 70,10 |
İstanbul | 3.192 | 936.915 | 706.709 | 704.752 | 1.957 | 545.526 | 77,41 | 159.226 | 22,59 | 75,43 |
İzmir | 1.945 | 535.614 | 436.582 | 435.030 | 1.552 | 216.558 | 49,78 | 218.472 | 50,22 | 81,51 |
Kars | 981 | 220.769 | 189.249 | 189.082 | 167 | 175.394 | 92,76 | 13.688 | 7,24 | 85,72 |
Kastamonu | 1.237 | 219.279 | 187.757 | 187.169 | 588 | 114.778 | 61,32 | 72.391 | 38,68 | 85,62 |
Kayseri | 889 | 218.613 | 175.634 | 174.884 | 750 | 103.076 | 58,94 | 71.808 | 41,06 | 80,34 |
Kırklareli | 430 | 115.130 | 99.166 | 98.440 | 726 | 58.837 | 59,77 | 39.603 | 40,23 | 86,13 |
Kırşehir | 354 | 78.118 | 63.950 | 63.519 | 431 | 58.956 | 92,82 | 4.563 | 7,18 | 81,86 |
Kocaeli | 571 | 137.004 | 110.103 | 109.472 | 631 | 64.247 | 58,69 | 45.225 | 41,31 | 80,36 |
Konya | 1.763 | 445.074 | 352.910 | 351.739 | 1.171 | 218.807 | 62,21 | 132.932 | 37,79 | 79,29 |
Kütahya | 786 | 187.251 | 156.867 | 156.068 | 799 | 65.254 | 41,81 | 90.814 | 58,19 | 83,77 |
Malatya | 796 | 173.039 | 141.832 | 141.686 | 146 | 125.647 | 88,68 | 16.039 | 11,32 | 81,97 |
Manisa | 1.365 | 321.399 | 270.920 | 269.994 | 926 | 118.476 | 43,88 | 151.518 | 56,12 | 84,29 |
Kahramanmaraş | 718 | 167.663 | 120.911 | 120.522 | 389 | 61.697 | 51,19 | 58.825 | 48,81 | 72,12 |
Mardin | 884 | 148.328 | 133.502 | 133.442 | 60 | 130.364 | 97,69 | 3.078 | 2,31 | 90,00 |
Muğla | 580 | 151.312 | 112.510 | 111.737 | 773 | 56.744 | 50,78 | 54.993 | 49,22 | 74,36 |
Muş | 413 | 65.558 | 57.287 | 56.765 | 522 | 44.882 | 79,07 | 11.883 | 20,93 | 87,38 |
Nevşehir | 354 | 87.870 | 70.577 | 70.369 | 208 | 48.905 | 69,50 | 21.464 | 30,50 | 80,32 |
Niğde | 591 | 145.859 | 116.372 | 115.957 | 415 | 68.421 | 59,01 | 47.536 | 40,99 | 79,78 |
Ordu | 808 | 206.145 | 162.430 | 161.984 | 446 | 97.302 | 60,07 | 64.682 | 39,93 | 78,79 |
Rize | 483 | 112.923 | 75.586 | 75.299 | 287 | 45.920 | 60,98 | 29.379 | 39,02 | 66,94 |
Sakarya | 731 | 165.376 | 142.081 | 141.425 | 656 | 66.793 | 47,23 | 74.632 | 52,77 | 85,91 |
Samsun | 1.232 | 286.962 | 249.189 | 248.193 | 996 | 106.667 | 42,98 | 141.526 | 57,02 | 86,84 |
Siirt | 553 | 93.509 | 80.192 | 80.104 | 88 | 73.474 | 91,72 | 6.630 | 8,28 | 85,76 |
Sinop | 502 | 120.560 | 100.904 | 100.597 | 307 | 70.804 | 70,38 | 29.793 | 29,62 | 83,70 |
Sivas | 1.628 | 289.754 | 248.700 | 247.864 | 836 | 185.356 | 74,78 | 62.508 | 25,22 | 85,83 |
Tekirdağ | 512 | 131.475 | 110.839 | 110.152 | 687 | 67.435 | 61,22 | 42.717 | 38,78 | 84,30 |
Tokat | 924 | 198.545 | 177.321 | 176.550 | 771 | 100.712 | 57,04 | 75.838 | 42,96 | 89,31 |
Trabzon | 930 | 243.804 | 134.829 | 134.448 | 381 | 80.155 | 59,62 | 54.293 | 40,38 | 55,30 |
Tunceli | 437 | 59.634 | 45.651 | 45.615 | 36 | 43.367 | 95,07 | 2.248 | 4,93 | 76,55 |
Şanlıurfa | 867 | 163.354 | 132.488 | 132.254 | 234 | 106.106 | 80,23 | 26.148 | 19,77 | 81,10 |
Uşak | 398 | 90.732 | 65.282 | 65.155 | 127 | 49.206 | 75,52 | 15.949 | 24,48 | 71,95 |
Van | 624 | 80.327 | 70.846 | 70.487 | 359 | 56.936 | 80,78 | 13.551 | 19,22 | 88,20 |
Yozgat | 825 | 177.598 | 153.608 | 152.913 | 695 | 103.454 | 67,66 | 49.459 | 32,34 | 86,49 |
Zonguldak | 1.106 | 270.246 | 234.861 | 232.014 | 2.847 | 108.797 | 46,89 | 123.217 | 53,11 | 86,91 |
Referandum sonuçlarını il bazında gösteren harita Evet Hayır | Referandum sonuçlarını ilçe bazında gösteren harita Evet Hayır |
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article 1961 Türkiye anayasa referandumu, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.