Önmaymunlar ya da prosimiyenler (Prosimii), çağdaş zooloji'de artık kabul edilmeyen bir sınıflandırmaya göre primatlar (Primates) takımının bir alt takımı.
Makimsileri, lorisleri, galagoları, ay-ayları ve cadı makileri kapsar. Parafiletik bir grup olan önmaymunlar, kladistik sınıflandırmaya göre insansıları ve maymunları (simiyenler) da kapsar. Simiyenlere göre daha ilkel özelliklere sahiplerdir.
| Önmaymunlar | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) Kırmızı yakalı maki (Varecia rubra) | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| İçerdiği gruplar | |||||||||||
| |||||||||||
| Kladistik açıdan içerdiği fakat geleneksel olarak içermediği taksonlar | |||||||||||
| Anthropoidea (maymunlar ve insansılar) | |||||||||||
Prosimiyen, Eski Yunanca'da ön, öncesi gibi anlamlara gelen prodome sözcüğünün ilk hecesiyle, Latince maymun anlamına gelen simia sözcüğünden oluşturulmuş bir kelimedir.
Önmaymunların çoğunluğu Sahraaltı Afrika'da (özellikle Madagaskar), bir kısmı ise Güney ve Güneydoğu Asya'da yaşar.
Prosimiyenler gece yaşamaya ve ağaç yaşamına uyum sağlamış primatlardır. Gözleri iri olmakla beraber renkli göremezler. Diğer primatlar başlarını 90 derece çevirebilirken prosimiyenler 180 derece çevirebilirler. Bunun nedeni gece yaşamları ve gözlerini antropoidler gibi oynatamıyor olmalarıdır.
| Primat filogenisi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Prosimiyenler (yeşil ile gösterilmiş) tarsierleri ve omomyiformları içeren ve simiyenleri (kırmızı ile gösterilmiş) içermeyen, parafiletik bir gruptur. |
Tarsiyerler hariç önmaymunların hepsi Strepsirrhini alt takımına dahildir. Soyu tükenmiş olan Adapiformes de büyük bir olasılıkla önmaymun grubuna dahildiler. Adapiformes strepsirrhinlere oldukça yakın canlılardı. Omomyidler de çok büyük ihtimalle önmaymun grubunun soyu tükenmiş elemanlarındandır. Tarsiyerlere oldukça yakın canlılar olan omomyidlerin haplorrhine oldukları düşünülmektedir.
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article Önmaymunlar, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
