อาณาจักรโคกูรยอ

บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา

668) เป็นจักรวรรดิเกาหลีโบราณที่พระเจ้าทงมย็องซ็องทรงสถาปนาขึ้น ปัจจุบันดินแดนส่วนใหญ่อยู่ในประเทศเกาหลีเหนือและคาบสมุทรเหลียวตงของประเทศจีน

โคกูรยอ 고구려(高句麗)
37 ก่อนคริสตกาล–ค.ศ. 668
บน: ธงทหาร (ศตวรรษที่ 4) / ล่าง: ธงขวา (ศตวรรษที่ 5)
แผนที่โกกูรยอในยุคที่เรืองอำนาจที่สุด ในปี ค.ศ. 476
สถานะ	จักรวรรดิ
เมืองหลวง	ชลบน (37 ก่อนคริสตกาล–ค.ศ. 3) กุงแน (ค.ศ. 3–427) เปียงยาง (ค.ศ. 427–668)
ศาสนา	เชมัน, ลัทธิขงจื๊อ, ลัทธิเต๋า, พุทธศาสนานิกายมหายาน
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์
พระมหากษัตริย์
• 37-19 ก่อนคริสตกาล	พระเจ้าทงมย็องซ็อง
• ค.ศ. 391-413	พระเจ้าควังแกโทมหาราช
• ค.ศ. 413-491	พระเจ้าชังซู
• ค.ศ. 590-618	พระเจ้าย็องยัง
• ค.ศ. 642-668	พระเจ้าโพจัง
ประวัติศาสตร์
• จูมงสถาปนาราชวงศ์โคกูรยอ	37 ก่อนคริสตกาล
• การรับศาสนาพุทธ	ค.ศ. 372
• การรบของพระเจ้าควังแกโทมหาราช	ค.ศ. 391 - 413
• สงครามโคกูรยอ-สุย	ค.ศ. 598 - 614
• สงครามโคกูรยอ-ถัง	ค.ศ. 645 - 668
• พระเจ้าโพจังพ่ายแพ้ต่อกองทัพชิลลา	ค.ศ. 668
ประชากร
• ค.ศ. 668	3,500,000 คน
ก่อนหน้า ถัดไป อาณาจักรพูยอ อาณาจักรพัลแฮ

ราชวงศ์นี้มีอาณาเขตตั้งแต่เกาหลีเหนือปัจจุบันแมนจูเรียถึงรัสเซียบางส่วนเป็นราชวงศ์แรก ที่ถูกบันทึกหลักฐานราชวงศ์นี้มีพระจักรพรรดิที่เป็นมหาราชพระองค์แรกของเกาหลีคือพระเจ้าควังแกโทมหาราช รัชกาลที่ 19 ของราชวงศ์ ผู้ทรงพระปรีชาสามารถทั้งเรื่องรบและการปกครอง ทรงขยายพระราชอาณาเขตออกไปอย่างกว้างขวางต่อมาจักรวรรดินี้เริ่มมีปัญหารบรากับอาณาจักรแพ็กเจและอาณาจักรชิลลา ในสมัยราชวงศ์ถัง (618-907) ในขณะนั้นตรงกับรัชสมัยจักรพรรดิถังเกาจง (หลี่จื้อ) จักรพรรดิองค์ที่ 3 ประมาณปี ค.ศ. 660 ต่อมาสมัยรัชกาลที่ 28 ของราชวงศ์ก็ถูกกองทัพพันธมิตรชิลลา-ถัง ตีแตกและรวบรวมเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรทำให้โคกูรยอที่ปกครองมายาวนานกว่า 605 ปีก็สิ้นสุดลง

เมืองหลวงและสุสานของโคกูรยอโบราณ (จีนตัวย่อ: 高句丽王城、王陵及贵族墓葬) คือแหล่งมรดกโลกที่ประกอบด้วยแหล่งโบราณคดีในเมือง 3 เมือง ได้แก่ เมืองอู๋หนิ่ว ในมณฑลเหลียวหนิง เมืองกั๋วเน่ย (กุงแนซง - ตามภาษาเกาหลี) และหวันตู (ฮวันโด - ตามภาษาเกาหลี) ในมณฑลจี๋หลิน และสุสานอีก 40 แห่ง ซึ่งเป็นของราชวงศ์ 14 แห่ง และขุนนาง 26 แห่ง ทั้งหมดแสดงถึงร่องรอยวัฒนธรรมโกคูรยอซึ่งได้มีอำนาจเหนือบางส่วนของภาคตะวัน ออกเฉียงเหนือของจีนและคาบสมุทรเกาหลีในช่วง 277 ปีก่อน ค.ศ. จนถึง ปี ค.ศ. ที่ 668

แหล่งโบราณคดีในเมืองอู๋หนิ่วได้ทำการขุดค้นไปเพียงเล็กน้อย ส่วนเมืองกั๋วเน่ย ซึ่งตั้งอยู่ในเมืองจี๋หนิงในปัจจุบันนั้นได้ทำหน้าที่เป็นเมืองหลวงรอง หลังจากเมืองหลวงของโคกูรยอได้ย้ายไปตั้งที่กรุงเปียงยาง และสำหรับเมืองหวันตู หนึ่งในเมืองหลวงของโคกูรยอนั้น ได้มีร่องรอยของพระราชวังและสุสานจำนวนกว่า 37 แห่ง

สมัยจักรพรรดิฮั่นยฺเหวียน ปีที่ 2 แห่งรัชกาลเจี้ยนเจา (ราว 37 ปี ก่อนคริสตกาล) แห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันตก (202 ก่อนคริสตกาล - ค.ศ. 25) บรรพบุรุษชาวเกาหลีได้แผ้วถางสร้างเมืองขึ้นที่บริเวณอำเภอเกาโกวหลี (ปัจจุบันคือ อ.ซินปิน ในมณฑลเหลียวหนิงของจีน) หลังจากนั้นก็สถาปนาเมืองหลวงและขยายอำนาจจนมีอาณาเขตกว้างขวางไปทั่ว ตามที่รู้จักกันในชื่อ ‘โคกูรยอ’

ยุคที่รุ่งเรืองที่สุดของโคกูรยอหรือเกาโกวหลี ช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 5 ได้แผ่อำนาจครอบคลุมภาคตะวันออกของมณฑลจี๋หลิน ตะวันออกเฉียงเหนือของมณฑลเหลียวหนิง จนถึงดินแดนทางตอนเหนือของคาบสมุทรเกาหลีในปัจจุบัน โคกูรยอมีพระจักรพรรดิย์ดิปกครองรวมทั้งสิ้น 28 รัชกาล* ระยะเวลาอันรุ่งเรืองจนถึงยุคเสื่อมอยู่ในช่วงเดียวกับราชวงศ์ฮั่นตะวันตกจนถึงราชวงศ์ถัง (ค.ศ. 618-907) ของจีน รวมระยะเวลาราว 705 ปี

เมืองเก่าแห่งโคกูรยอตั้งอยู่บนเขาอู๋หนี่ว์ซัน (五女山) ที่คาบเกี่ยวระหว่างพื้นที่อำเภอซินปิน (新宾县) และอำเภอปกครองตนเองของชนชาติแมนจู หวนเหริน (桓仁县) ในมณฑลเหลียวหนิง มาจนถึงเมืองจี๋อัน (集安市) ในมณฑลจี๋หลิน เป็นอาณาบริเวณของเมืองเก่าอู๋หนี่ว์ซันซันเฉิง เมืองเก่ากั๋วเน่ยเฉิง เมืองเก่าหวันตูซันเฉิง โบราณสถานสุสานหลวง 14 หลุม และสุสานคนในตระกูลสูงศักดิ์ 26 หลุม รวมถึงหลุมศพแม่ทัพและศิลาจารึกโบราณของพระเจ้าควังแกโท (好太王)

เมืองหลวงและสุสานของโคกูรยอโบราณได้ลงทะเบียนเป็นมรดกโลกในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 28 เมื่อปี พ.ศ. 2547 ที่เมืองซูโจว ประเทศจีน