นคร (ญี่ปุ่น: 市; โรมาจิ: shi) ในประเทศญี่ปุ่น เป็นหน่วยการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นประเภทหนึ่ง นครจะอยู่ในระดับเดียวกับเมือง (ญี่ปุ่น: 町; โรมาจิ: machi) และหมู่บ้าน (ญี่ปุ่น: 村; โรมาจิ: mura) แต่จะต่างจากเมืองและหมู่บ้านคือ นครไม่เป็นส่วนของอำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡; โรมาจิ: gun) แต่ละนคร เมือง และหมู่บ้านจะมีการพื้นที่และการบริหารงานแยกส่วนกันอย่างเป็นเอกเทศ ไม่ขึ้นต่อกัน ซึ่งการปกครองในลักษณะนี้ถูกกำหนดขึ้นโดยกฎหมายจัดการตนเองของท้องถิ่น ค.ศ.
1947
มาตรา 8 ของกฎหมายจัดการตนเองของท้องถิ่นได้ตั้งเงื่อนไขดังต่อไปนี้ในการกำหนดให้เทศบาลมีฐานะเป็นนคร
การยกฐานะเทศบาลจะได้รับการอนุมัติโดยผู้ว่าราชการจังหวัดและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกิจการภายในประเทศและการสื่อสาร
ในทางทฤษฎี นครสามารถถูกลดฐานะเป็นเมืองหรือหมู่บ้านได้หากไม่เป็นไปตามเงื่อนไขดังกล่าว แต่การลดฐานะยังไม่เคยเกิดขึ้นมาจนถึงปัจจุบัน นครที่มีประชากรน้อยที่สุดคือ อูตาชิไน จังหวัดฮกไกโด มีประชากรเพียงสามพันคน ในขณะที่เมืองในจังหวัดเดียวกัน โอโตฟูเกะ มีประชากรกว่าสี่หมื่นคน
ภายใต้พระราชบัญญัติบทบัญญัติพิเศษว่าด้วยการควบรวมเทศบาล (ญี่ปุ่น: 市町村の合併の特例等に関する法律) เกณฑ์จำนวนประชากรสำหรับการยกฐานะเป็นนคร 50,000 คน ได้รับการผ่อนปรนลงมาเหลือ 30,000 คน ในกรณีที่จำนวนประชากรเพิ่มขึ้นจากการควบรวมเมืองและ/หรือหมู่บ้านเข้าด้วยกัน ทั้งนี้ เพื่ออำนวยความสะดวกเทศบาลในการลดค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดการ ทำให้เทศบาลจำนวนมากได้รับการยกฐานะเป็นนครอันเนื่องมาจากเกณฑ์ที่ผ่อนปรนนี้ แต่ก็ยังมีเทศบาลที่ได้รับการยกฐานะเป็นนครอันเป็นผลมาจากการเพิ่มขึ้นของประชากรในเขตเทศบาลนั้นเอง ไม่ได้มาจากการควบรวมกับเทศบาลอื่น เช่น โนโนอิจิ จังหวัดอิชิกาวะ ที่ได้รับการยกฐานะเป็นนครไปเมื่อ ค.ศ. 2011
คณะรัฐมนตรีญี่ปุ่นสามารถกำหนดให้นครที่มีประชากรอย่างน้อย 200,000 คนมีสถานะเป็นนครศูนย์กลางได้ หรือนครใหญ่ที่ตั้งขึ้นโดยข้อบัญญัติรัฐบาล หากมีประชากรเกินกว่า 500,000 คน สถานะของนครขนาดใหญ่เหล่านี้จะเป็นการเพิ่มขอบเขตอำนาจการบริหารบางประการ จากที่เดิมเป็นของจังหวัดก็จะมอบให้เทศบาลนคร
โตเกียว เมืองหลวงของประเทศญี่ปุ่น เคยมีสถานะเป็นนครโตเกียวจนถึง ค.ศ. 1943 ในปัจจุบันกฎหมายได้จัดประเภทให้เป็นจังหวัดพิเศษที่เรียกว่า "มหานคร" (ญี่ปุ่น: 都; โรมาจิ: to; ทับศัพท์: โทะ) โดยมีพื้นที่ครอบคลุมทั้งจังหวัดโตเกียวเดิม อาณาบริเวณที่เคยเป็นนครโตเกียวได้รับการจัดตั้งใหม่เป็นเขตพิเศษของโตเกียวจำนวน 23 เขต แต่ละเขตจะมีสถานะการบริหารคล้ายคลึงกับเทศบาลนคร นอกจากนี้ มหานครโตเกียวยังมีนคร เมือง และหมู่บ้านต่าง ๆ ที่อยู่ภายใต้เขตอำนาจของตน
มีการริเริ่ม "ระบบนคร" (市制 shisei, ชิเซ) ขึ้นเมื่อ ค.ศ. 1888 และนำมาใช้ครั้งแรกในช่วงของ "การควบรวมครั้งใหญ่เมจิ" (明治の大合併 Meiji no daigappei, เมจิโนะไดงัปเป) ค.ศ. 1889 "นคร" หรือ -ชิ ได้นำมาแทนที่ "เขต" หรืออำเภอในเมือง (区 -ku, -คุ) ที่มีอยู่เดิมก่อนหน้านี้ซึ่งเป็นเขตการปกครองระดับเดียวกับอำเภอ หรืออำเภอในชนบท (-gun) มาตั้งแต่ ค.ศ. 1878 เริ่มแรกเดิมทีมีนครเพียง 39 แห่งเท่านั้นใน ค.ศ. 1889 จังหวัดส่วนใหญ่มีเพียงนครแห่งเดียว บางจังหวัดมีนคร 2 แห่ง (ได้แก่ จังหวัดยามางาตะ โทยามะ โอซากะ เฮียวโงะ และฟูกูโอกะ) และบางจังหวัดไม่มีนครเลย โดยจังหวัดมิยาซากิเป็นจังหวัดสุดท้ายที่มีนครแห่งแรกเมื่อ ค.ศ. 1924 ในโอกินาวะและฮกไกโดซึ่งขณะนั้นยังไม่ได้มีสถานะเทียบเท่ากับจังหวัดอย่างสมบูรณ์ในจักรวรรดิ เขตเมืองใหญ่ยังคงถูกจัดให้เป็น "เขต" จนกระทั่งทศวรรษ 1920 เขตนาฮะและเขตชูริ เขตในโอกินาวะ ก็ได้เปลี่ยนเป็นนครนาฮะและนครชูริเมื่อเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1921 และ 6 เขตในฮกไกโดก็ได้เปลี่ยนมาเป็นนครที่เป็นอิสระจากอำเภอเมื่อเดือนสิงหาคม ค.ศ. 1922
มาจนถึง ค.ศ. 1945 จำนวนของนครทั่วประเทศเพิ่มขึ้นเป็น 205 แห่ง หลังจากสงครามโลกครั้งที่ 2 จำนวนนครก็ได้เพิ่มขึ้นเกือบสองเท่าในช่วงของ "การควบรวมครั้งใหญ่โชวะ" ในคริสต์ทศวรรษ 1950 และเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจนแซงหน้าจำนวนเมือง (町) ในช่วงต้นศตวรรษที่ 21 ณ วันที่ 1 ตุลาคม ค.ศ. 2018 ประเทศญี่ปุ่นมีนคร 792 แห่ง
This article uses material from the Wikipedia ไทย article นครของประเทศญี่ปุ่น, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.