คเณศจตุรถี

คเนศจตุรถี (ไอเอเอสที: Gaṇēśa Chaturthī), หรือ วินายกะจตุรถี (Vināyaka Chaturthī) เป็นเทศกาลในศาสนาฮินดูที่เฉลิมฉลองการประสูติของพระพิฆเนศ ตรงกับช่วงเดือนสิงหาคม-กันยายนตามปฏิทินเกรกอเรียน พิธีกรรมเด่นของคเณศจตุรถีคือการสร้างเทวรูปพระพิฆเนศด้วยดินเหนียวแล้วประดิษฐานในบ้านเรือน อาคาร องค์กร หรือในสถานที่สาธารณะ บนฐาน pandal (ฐานเวทีชั่วคราว) ที่สูงใหญ่ พิธีกรรมประกอบด้วยการสวดบทสวดในพระเวทหรือคัมภีร์ฮินดูอื่น ๆ และการ vrata (อดอาหาร) การแจกจ่ายประสาทะ (Prasāda) จากพิธีสวดจากบน pandal สู่ชุมชน รวมถึงขนมอย่าง ขนมโมทกะ ซึ่งเชื่อว่าเป็นขนมทรงโปรดของพระพิฆเนศ เทศกาลสิ้นสุดในวันที่ 10 นับจากวันที่เริ่มเทศกาล ซึ่งศาสนิกชนจะนำเทวรูปพระพิฆเนศที่ปั้นจากดินมาตั้งในสถานที่สาธารณะ โดยมีขบวนดนตรีและขับสวดกันไปยังแหล่งน้ำ เช่น แม่น้ำหรือทะเล ก่อจะทำพิธีนำเทวรูปดินนั้นแช่หรือละลายลงแม่น้ำ เทศกาลคเนศจตุรถีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดจัดในเมืองมุมไบ ซึ่งมีการนำเทวรูปแช่ละลายลงน้ำมากถึง 150,000 องค์ในมุมไบทุก ๆ ปี เชื่อกันว่าเทวรูปดินและพระพิฆเนศที่ได้ละลายไปในสายน้ำนั้นจะกลับไปยังเขาไกรลาศ เคียงคู่กับพระศิวะ และ พระปารวตี เทศกาลนี้ถือเป็นการเฉลิมฉลองพระพิฆเนศซึ่งชาวฮินดูเชื่อกันว่าเป็นเทพเจ้าแห่งการเริ่มต้นใหม่ และการขจัดอุปสรรค รวมทั้งเป็นเทพเจ้าแห่งปัญญาและความฉลาดเฉลียว เทศกาลนี้มีการเฉลิมฉลองทั่วอินเดีย โดยเฉพาะในรัฐมหาราษฏระ, รัฐมัธยประเทศ, รัฐกรณาฏกะ, รัฐกัว, รัฐเตลังคานา, รัฐคุชราต และ รัฐฉัตตีสครห์ และพบฉลองกันภายในบ้านเรือนส่วนบุคคลในรัฐทมิฬนาฑู, รัฐอานธรประเทศ ส่วนในบรรดาชาวฮินดูโพ้นทะเลก็มีการจัดในประเทศต่าง ๆ ทั้งเนปาล ออสเตรเลีย, แคนาดา, มาเลเซีย, ตรินิแดดและโตเบโก, กายอานา, สุริเนม, ส่วนอื่น ๆ ของแคริบเบียน, ฟิจิ, มอริเชียส, แอฟริกาใต้, สหรัฐ, และในทวีปยุโรป (ในเกาะเตเนริเฟ)