เจ้าจอมมารดามรกฎ ในรัชกาลที่ 5

2398">พ.ศ. 2398 - พ.ศ. 2458) เป็นบุตรีของเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง (เพ็ง เพ็ญกุล) กับ ท่านผู้หญิงมหินทรศักดิ์ธำรง (หุ่น) (ธิดาพระยานครอินทร์รามัญ )

เจ้าจอมมารดามรกฎ ในรัชกาลที่ 5
เกิด	มรกฎ เพ็ญกุล 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2398
เสียชีวิต	21 กรกฎาคม พ.ศ. 2458
คู่สมรส	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
บุตร	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุฑารัตนราชกุมารี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม
บิดามารดา	เจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง (เพ็ง เพ็ญกุล) ท่านผู้หญิงมหินทรศักดิ์ธำรง (หุ่น)

เจ้าจอมมารดามรกฎ มีพระโอรสธิดา 2 พระองค์ คือ

• พระองค์เจ้าหญิงจุฑารัตนราชกุมารี ซึ่งทรงพระนิพนธ์ "นิราศหัวหิน"
• พระองค์เจ้าชายเพ็ญพัฒนพงศ์ ต่อมาเป็น"กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม" ผู้ประพันธ์บทเพลง "ลาวดวงเดือน" และเป็นองค์ต้นราชสกุล "เพ็ญพัฒน์"

เจ้าจอมมารดามรกฎถึงแก่อนิจกรรมด้วยโรค วัณโรค เมื่อวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2458 เวลา 13.20 น. ณ ตำหนักในวัง พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นพิไชยมหินทโรดม สิริอายุได้ 60 ปี 11 วัน ในเวลาค่ำวันเดียวกัน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช เสด็จประทานน้ำหลวงอาบศพ

• พ.ศ. 2442 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2447 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 5 (ม.ป.ร.5)
• พ.ศ. 2451 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)

• สาระ มีผลกิจ. ราชสำนักฝ่ายในสมัยรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : มิวเซียมเพรส, 2551. 296 หน้า. ISBN 9744516817

• ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ฐานบุ๊คส์, ครั้งที่ 5 พ.ศ. 2554. 368 หน้า. ISBN 9786167058580

• ‘เพ็ง’ คนโปรดในรัชกาลที่ ๔ เก็บถาวร 2003-07-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จุลลดา ภักดีภูมินทร์, นิตยสารสกุลไทย, ฉบับที่ 2463 ปีที่ 48 ประจำวันอังคารที่ 1 มกราคม 2545