สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (ย่อว่า สพบ.; อังกฤษ: National Institute of Development Administration) หรือ นิด้า (NIDA) เป็นสถาบันการศึกษาชั้นสูงของรัฐ เป็นสถาบันอุดมศึกษาของรัฐแห่งเดียวในประเทศไทยที่ทำการสอนเฉพาะระดับบัณฑิตศึกษา (สูงกว่าปริญญาตรี) ถือกำเนิดจากพระราชดำริของ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงให้ความสนพระทัยในด้าน “การพัฒนา” จนนำไปสู่การที่รัฐบาลดำเนินการจัดตั้งสถาบันขึ้นในปี พ.ศ.
2509 เน้นหนักในสาขาวิชาทางด้านการบริหาร เศรษฐศาสตร์และการพัฒนาที่ยั่งยืนในด้านต่างๆ เป็นสถาบันแห่งชาติที่มุ่งเน้นการสร้างนักบริหารระดับสูงเพื่อพัฒนาองค์กรที่สำคัญต่างๆของประเทศ นอกจากนี้ยังมีหน้าที่ในด้านการวิจัย ฝึกอบรม และให้บริการทางวิชาการด้านอื่นๆ แก่หน่วยงานราชการ รัฐวิสาหกิจ ธุรกิจเอกชน และประชาชนทั่วไป
National Institute of Development Administration | |
สพบ. / นิด้า (NIDA) | |
คติพจน์ | นตฺถิ ปญฺญฺา สมา อาภา "ไม่มีแสงสว่างใดเสมอด้วยปัญญา" วิสัยทัศน์ : เป็นสถาบันสรรค์สร้างปัญญาของสังคม และสร้างผู้นำ เพื่อไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน ในระดับสากล |
---|---|
คติพจน์อังกฤษ | WISDOM for Sustainable Development "สร้างปัญญาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน" |
ประเภท | สถาบันอุดมศึกษาในกำกับของรัฐ |
สถาปนา | 1 เมษายน พ.ศ. 2509 |
นายกสภาฯ | รศ.ดร.จุรี วิจิตรวาทการ |
อธิการบดี | ศ.ดร.ทิพวรรณ หล่อสุวรรณรัตน์ |
ผู้ศึกษา | 5,752 คน (2566) |
ที่ตั้ง | |
สี | เหลืองราชพฤกษ์ |
เว็บไซต์ | www |
สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ หรือ นิด้า ถือเป็นสถาบันการศึกษาแห่งแรกที่เปิดการสอนหลักสูตรมหาบัณฑิตทางรัฐประศาสนศาสตร์เป็นการเฉพาะ และเปิดสอนหลักสูตร MBA เป็นแห่งแรกในประเทศไทย โดยคณะบริหารธุรกิจของนิด้าได้รับการจัดอยู่ในอันดับต้นของทวีปเอเชียอยู่สม่ำเสมอจากสื่อชั้นนำระดับนานาชาติ ประกอบกับเป็นสถาบันที่มีอัตราส่วนอาจารย์ระดับปริญญาเอกต่อจำนวนนักศึกษาที่สูงที่สุดในประเทศไทย และสัดส่วนอาจารย์ที่มีตำแหน่งทางวิชาการสูงที่สุดในประเทศไทย รวมไปถึงยังได้รับคะแนนการประเมินการดำเนินงานจากหลากหลายองค์กรในระดับสูงที่สุดในประเทศไทย
บุคคลที่เกี่ยวข้องกับสถาบันรวมถึงคณาจารย์และศิษย์เก่ามีหลากหลาย ซึ่งรวมถึงบุคคลสำคัญในด้านการเมืองการปกครองและภาคธุรกิจ ไม่ว่าจะเป็นนายกรัฐมนตรี, รองนายกรัฐมนตรี, รัฐมนตรีประจำกระทรวงต่างๆ, สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร, สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ, ข้าราชการระดับสูง และนักพัฒนาเอกชน รวมไปถึงเจ้าของธุรกิจขนาดใหญ่ของประเทศไทย
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงสนพระทัยในเรื่องการพัฒนาเศรษฐกิจเป็นพิเศษ เมื่อราว พ.ศ. 2503 ได้ทรงปรารภกับ นายเดวิด รอกกิเฟลเลอร์ ชาวอเมริกัน ถึงเรื่องที่จะปรับปรุงการสถิติของชาติ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญอย่างยิ่งในการพัฒนาประเทศ และในที่สุดได้มีการจัดทำโครงการเสนอรัฐบาล โดยให้ตั้ง Graduate Institute of Development Administration (GIDA) ขึ้น
ต่อมารัฐบาลได้ตั้งคณะกรรมการเพื่อพิจารณาจัดตั้งสถาบันสอนวิชาการบริหารเกี่ยวกับการพัฒนาประเทศ โดยได้นำโครงการ GIDA มาศึกษา และได้เสนอมติของที่ประชุมคณะกรรมการต่อคณะรัฐมนตรีว่าควรจะตั้ง “สถาบันพัฒนาการบริหาร” (Institute of Development Administration) โดยดำเนินการสอนในขั้นปริญญาโทและเอก การศึกษาฝึกอบรม และการวิจัย ต่อมาจึงได้เปลี่ยนชื่อเป็น “สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า)” ก่อตั้งเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2509 ด้วยความช่วยเหลือเบื้องต้นจาก กรมวิเทศสหการ, มูลนิธิฟอร์ด และ Midwest University Consortium for International Affairs (MUCIA) โดยมี พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ หรือ “พระองค์วรรณ” (พระนามเดิมคือหม่อมเจ้าวรรณไวทยากร) รองนายกรัฐมนตรี เป็นประธานคณะกรรมการจัดตั้ง ด้วยความช่วยเหลือเบื้องต้นจาก คณะรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดยโอนคณะดังกล่าว, งานฝึกอบรมส่วนหนึ่งของสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ, งานฝึกอบรม และงานสอนส่วนหนึ่งของสำนักงานสถิติแห่งชาติ มาเป็นกิจกรรมหนึ่งของสถาบัน
คณะผู้ดำเนินการจัดตั้งสถาบันได้พิจารณาว่าการพัฒนาเศรษฐกิจของชาติเป็นเรื่องสำคัญเกี่ยวโยงกันกับการบริหารราชการและรัฐประศาสนศาสตร์อยู่มาก ถ้าจะตั้งสถาบันสำหรับสอนวิชานี้เป็นอิสระเป็นพิเศษให้คลุมถึงวิชารัฐประศาสนศาสตร์ การพัฒนาเศรษฐกิจ การสถิติ การบริหารธุรกิจ ก็จะเป็นการส่งเสริมพัฒนาการของประเทศได้มาก วัตถุประสงค์ในการก่อตั้งก็เพื่อที่จะบ่มเพาะผู้นำหรือนักบริหารที่จะเข้าไปทำงานในองค์กรต่างๆ ผลิตมหาบัณฑิตและดุษฎีบัณฑิตออกไปมีบทบาทเป็นผู้นำด้านนโยบายและการบริหาร ทั้งในภาครัฐระดับกระทรวง กรม รัฐวิสาหกิจ และในภาคธุรกิจเอกชนต่างๆ เพื่อให้ทุกภาคส่วนร่วมกันขับเคลื่อนการพัฒนา ดังปณิธานของสถาบันที่น้อมนำจากพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรครั้งแรกของสถาบัน ความตอนหนึ่งว่า
“…ท่านทั้งหลายที่สำเร็จการศึกษาจากสถาบันแห่งนี้ เป็นผู้ที่เชื่อได้ว่า มีความรู้ความสามารถสูง จึงเป็นที่หวังของคนไทยทั้งชาติ รวมทั้งของข้าพเจ้าด้วย ที่จะได้อาศัยความรู้ ความคิด สติปัญญา และความสามารถ ในอันที่จะนำพาประเทศชาติให้ก้าวไปสู่ความมั่นคง และสมบูรณ์พูนสุข…”
ปัจจุบัน นิด้าได้มีการเปลี่ยนแปลงจาก "ส่วนราชการ" สู่ การเป็นสถาบันอุดมศึกษาในกำกับของรัฐ โดย พระราชบัญญัติสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ พ.ศ. 2562
นิด้ายังได้พัฒนาความร่วมมือทางวิชาการกับสถาบันการศึกษาชั้นนำพันธมิตรในประเทศ เช่น คณะวิศวกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ใน หลักสูตรวิศวกรรมการเงิน ปริญญาตรีควบโท (ทวิปริญญา) 5 ปี ซึ่งเน้นประยุกต์ใช้เครื่องมือทางวิศวกรรมศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อสร้างนวัตกรรมและแก้ไขปัญหาให้กับอุตสาหกรรมการเงิน โดยเรียนกับคณาจารย์จากทั้ง 2 สถาบัน คือ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง (สจล.) และ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า)
สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์มีอธิการบดีมาแล้ว ดังรายนามต่อไปนี้
สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ | ||
---|---|---|
รายนามอธิการบดี | วาระการดำรงตำแหน่ง | อ้างอิง |
1. บุญชนะ อัตถากร | 27 เมษายน พ.ศ. 2509 - พ.ศ. 2510 | |
2. มาลัย หุวะนันทน์ | 29 ธันวาคม พ.ศ. 2510 - 28 ธันวาคม พ.ศ. 2514 | |
3. ชุบ กาญจนประกร | 29 ธันวาคม พ.ศ. 2514 - พ.ศ. 2517 | |
4. สมศักดิ์ ชูโต | 12 เมษายน พ.ศ. 2517 - พ.ศ. 2521, 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2530 - 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534 | |
5. ไพจิตร เอื้อทวีกุล | พ.ศ. 2521 - พ.ศ. 2524 | |
6. ฑิตยา สุวรรณะชฎ | พ.ศ. 2524 - พ.ศ. 2528 | |
7. อมร รักษาสัตย์ | 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2528 - 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2530 | |
8. ปุระชัย เปี่ยมสมบูรณ์ | พ.ศ. 2534 - พ.ศ. 2538 | |
9. อนุมงคล ศิริเวทิน | พ.ศ. 2538 - พ.ศ. 2542 | |
10. จุรี วิจิตรวาทการ | พ.ศ. 2542 - พ.ศ. 2544 | |
11. ปรีชา จรุงกิจอนันต์ | พ.ศ. 2544 - พ.ศ. 2550 | |
12. สมบัติ ธำรงธัญวงศ์ | พ.ศ. 2550 - พ.ศ. 2556 | |
13. ประดิษฐ์ วรรณรัตน์ | พ.ศ. 2556 - 30 กันยายน พ.ศ. 2561 | |
14. กำพล ปัญญาโกเมศ | 1 ตุลาคม พ.ศ. 2561 - 24 ธันวาคม พ.ศ. 2561 (รักษาการอธิการบดี) 25 ธันวาคม พ.ศ. 2561 - 24 ธันวาคม พ.ศ. 2564 | |
15. ทิพวรรณ หล่อสุวรรณรัตน์ | 25 ธันวาคม พ.ศ. 2564 - 22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565 (รักษาการอธิการบดี) 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565 - ปัจจุบัน |
สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) ทำการเปิดสอนเฉพาะหลักสูตรในระดับบัณฑิตศึกษา ได้แก่ ประกาศนียบัตรบัณฑิต ปริญญาโท และปริญญาเอก โดยมีหน่วยงานที่จัดการเรียนการสอน 11 คณะ 1 วิทยาลัยและหน่วยงานสนับสนุน ดังนี้
นิด้ามีการประสานความร่วมมือด้านการจัดการศึกษาการวิจัยกับสถาบันชั้นนำในต่างประเทศ โดยได้มีการริเริ่มพัฒนาการวิจัยและโครงการแลกเปลี่ยนนักศึกษานานาชาติ
ปัจจุบันนิด้ามีความร่วมมือกับหลายสถาบัน อาทิเช่น Indiana University (สหรัฐอเมริกา), London School of Economics and Political Science (LSE)(สหราชอาณาจักร), University of Potsdam (เยอรมนี), National Graduate Institute for Policy Studies (GRIPS) (ญี่ปุ่น), Seoul National University (สาธารณรัฐเกาหลี), Korea Institute of Public Administration (KIPA) Korea University (สาธารณรัฐเกาหลี), Beijing Foreign Studies University (จีน), National Chengchi University (ไต้หวัน), Monash University (ออสเตรเลีย), Victoria University of Wellington (นิวซีแลนด์) เป็นต้น
This article uses material from the Wikipedia ไทย article สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.