ขบวนการไซออนิสต์ (อังกฤษ: Zionism; ฮีบรู: צִיּוֹנוּת Tsiyyonut) เป็นทั้งอุดมการณ์ และขบวนการชาตินิยม ในหมู่ชาวยิวทั้งที่เชื่อในการสถาปนาใหม่และสนับสนุน รัฐยิวในบริเวณที่นิยามว่าเป็นแผ่นดินอิสราเอลในประวัติศาสตร์ (โดยประมาณตรงกับคานาอัน แผ่นดินศักดิ์สิทธิ์ หรือภูมิภาคปาเลสไตน์) ขบวนการไซออนิสต์สมัยใหม่เกิดขึ้นในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 ในยุโรปกลางและยุโรปตะวันออกเป็นขบวนการฟื้นฟูชาติ ทั้งเป็นปฏิกิริยาต่อความเกลียดกลัวยิวที่เกิดเป็นระลอก และยุคภูมิธรรมยิว (Haskalah) ไม่นานหลังจากนั้น ผู้นำขบวนการส่วนใหญ่ตั้งเป้าหมายหลักคือการสร้างรัฐในปาเลสไตน์ ซึ่งในเวลานั้นอยู่ในการควบคุมของจักรวรรดิออตโตมัน
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
จนถึงปี 1948 เป้าหมายหลักของนักขบวนการไซออนิสต์คือการสถาปนาเอกราชยิวใหม่ในแผ่นดินอิสราเอล รวบรวมผู้ถูกเนรเทศ และปลดปล่อยยิวจากการเลือกปฏิบัติเกลียดกลัวยิว และการบีฑาต่าง ๆ ที่ประสบ นับแต่การสถาปนารัฐอิสราเอลในปี 1948 ขบวนการไซออนิสต์ยังส่งเสริมในนามของอิสราเอลเป็นหลัก และจัดการกับภัยคุกคามการอยู่รอดและความมั่นคงของรัฐนั้น
คำว่า "ไซออนิสต์" มาจากคำว่าไซออน ซึ่งหมายถึงนครเยรูซาเล็ม
ลักษณะร่วมของนักขบวนการไซออนิสต์ทุกประเภทคือการอ้างแผ่นดินอิสราเอลเป็นมาตุภูมิแห่งชาติของยิวและเป็นความมุ่งสนใจโดยชอบของการกำหนดการปกครองด้วยตนเองของชาติยิว โดยตั้งอยู่บนพันธะทางประวัติศาสตร์และประเพณีศาสนาที่เชื่อมโยงชาวยิวกับแผ่นดินอิสราเอล นักขบวนการไซออนิสต์ไม่ได้มีอุดมการณ์แบบเดียวกันทุกคน แต่มีวิวัฒนาการในคำโต้ตอบในบรรดาอุดมการณ์ต่าง ๆ เช่น ไซออนิสต์ทั่วไป ไซออนิสต์ศาสนา ไซออนิสต์แรงงาน ไซออนิสต์แก้ ไซออนิสต์เขียว เป็นต้น
หลังยิวได้กระจัดกระจายออกจากมาตุภูมิเกือบสองสหัสวรรษ อยู่ตามประเทศต่าง ๆ โดยไม่มีรัฐชาติของตน ขบวนการไซออนิสต์ก่อตั้งขึ้นในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยยิวฆราวาส ส่วนใหญ่เป็นการตอบสนองของชาวยิวอัชเคนาซิต่อการต่อต้านยิวที่เพิ่มขึ้นในทวีปยุโรป ขบวนการทางการเมืองนี้ก่อตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการโดยนักหนังสือพิมพ์ชาวออสเตรีย-ฮังการี ธีโอดอร์ เฮิร์ซล์ ในปี 1897 ขณะนั้นขบวนการดังกล่าวส่งเสริมให้ยิวอพยพไปยังปาเลสไตน์ของออตโตมัน
สมาชิกสร้างพันธมิตรกับบริเตนใหญ่และได้รับการสนับสนุนอยู่บ้างในการอพยพยิวเข้าสู่ปาเลสไตน์ สมาชิกยังกะเกณฑ์ยิวในยุโรปให้เข้าเมืองที่นั่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในจักรวรรดิรัสเซียที่ความเกลียดชังยิวดำเนินไปอย่างรุนแรง พันธมิตรกับบริเตนเสื่อมลงหลังบริเตนทราบเจตนาของขบวนการยิวต่อชาวอาหรับในปาเลสไตน์ แต่การดำเนินการยังดำเนินต่อไป ขบวนการดังกล่าวประสบความสำเร็จในกาสถาปนารัฐอิสราเอลในวันที่ 14 พฤษภาคม 1948 เป็นมาตุภูมิของชาวยิว สัดส่วนชาวยิวของโลกที่อาศัยอยู่ในอิสราเอลเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่องนับแต่ขบวนการนี้ถือกำเนิดขึ้น
ปี | มุสลิม | ชาวยิว | คริสเตียน | อื่นๆ | รวม |
---|---|---|---|---|---|
1922 | 486,177 (74.91%) | 83,790 (12.91%) | 71,464 (11.01%) | 7,617 (1.17%) | 649,048 |
1931 | 493,147 (64.32%) | 174,606 (22.77%) | 88,907 (11.60%) | 10,101 (1.32%) | 766,761 |
1941 | 906,551 (59.68%) | 474,102 (31.21%) | 125,413 (8.26%) | 12,881 (0.85%) | 1,518,947 |
1946 | 1,076,783 (58.34%) | 608,225 (32.96%) | 145,063 (7.86%) | 15,488 (0.84%) | 1,845,559 |
This article uses material from the Wikipedia ไทย article ขบวนการไซออนิสต์, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.