فۆنیم

فۆنیم یان واچ لە زمانەوانیدا بە بچووکترین بەشی وتە (قسە) دەگوترێت کە دەبێتە ھۆی گۆڕینی واتای وشە. واچەکان بچووکترین یەکەی دەنگیی سەربەخۆن کە جیاوازی واتایی...

توخمەکانی دەنگ لە زنجیرەی وتەدا دەسنیشان دەکا. لەم لقەدا، لە بابەتی وەک دەنگ، فۆنیم، بڕگە، وشە، سترێس، نەزم (ئاھەنگ) و کێشی ھۆنراوە قسە دەکرێت. لە حاڵێکدا کە...

لە سازبوونی ئەم دەنگانە دا چیە؟ ھەروەھا، کام لەم دەنگانە دەنگی سەرەکین (فۆنیم)، کامانەش دەنگی ناسەرەکین (ئەلەفۆن). ئەمانە و زۆر شتی گرینگی دیکەش بابەتەکانی...

دەبنە ھۆی پێکھاتنی وشەیەکی نوێ بە واتایەکی سەربەخۆ. وەک: «ٶڵە» لە کیژۆڵە، «ەر» لە نووسەر، «یلە» لە وردیلە و…. فۆنیم وشە ڕێزمان زمانەوانی ویکیپیدیای فارسی...

ئاکرێدا (نوێنەری سەرەکیی گرووپی کوردیی باکووری) جیاوازیی مانایی دروست ناکات و فۆنیم نییە. لە ھەر بڕگەیەک کە بە بزوێنەوە دەست پێ بکات گۆ دەکرێت، بەڵام ھەر ئەو...

دەڵێن فۆنیم بۆ وێنە ڕستەی «گەڵا سەوزە» لە جاری یەکەمدا بۆ سێ مۆرفیم دابەش دەبێ: «گەڵا»، «سەوز»، «ە» لە دووھەم شیکاریدا بۆ وێنە «گەڵا» بۆ چوار فۆنیم دابەش...

مۆرفۆلۆجی زمانی عەرەبیش، لە لایەن "مرح الاروە، احمد ب و علی مسعود"، بۆ ١٬٧٠٠ ساڵ پێش دەگەڕێتەوە. زمانەوانی مۆرفیم فۆنیم دەنگناسی ویکیپیدیای فارسی یاگەی زمان...

یەکگرتووە لە هێما بنچینە نووسراوەکان یان گرافیم (پێی دەوترێت پیتەکان) نواندنی فۆنیمەکان لە هەندێک زمانی ئاخاوتن هەموو سیستمەکانی نووسین بەم شێوەیە گوزارشت لە...

ھەرچەندە [ɥ] بە ئەلفبای /w/ دادەنرێت، بەڵام وا دادەنرێت کە پێویستە بە فۆنیم (یەکەی ئاخاوتنی بچووک) ھەژمار بکرێت. سۆرانی جیاوازی دەکات لە نێوان /s/ سادە...