مۆرفیم
مۆرفیم بریتییە لە بچووکترین یەکەی زمان، کە ھەڵگری باری ڕێزمانی و واتایی سەربەخۆیە.
مۆرفیمەکان لە پێکەوەلکانی فۆنیمەکان پێک دێن. لە زانستی زمانەوانیدا، مۆرفیمەکان لە نێوان دوو برۆدا دەنووسرێن، وەک: {دڵ}، {من}.
پۆلێنکردنی مۆرفیمەکان
مۆرفیمەکان بە دوو دەستەی سەرەکی دابەش دەبن: مۆرفیمی ئازاد (یان ڕاستەوخۆ یان بنەما) و مۆرفیمی بەسراو.
مۆرفیمی ئازاد
بە مۆرفیمێک دەڵێن کە تەنیا و سەربەخۆ لە ڕستەدا بەکاردێت، مۆرفیمی ئازاد بە دوو دەستە دابەش دەبێت:
- مۆرفیمی ئازادی ڕێزمانی: بە مۆرفیمێک دەڵێن کە واتایەکی سەربەخۆی نییە؛ بەڵام لە پێکھاتەی ڕێزمانی ڕستەدا، سەربەخۆیە. وەک:بە، لە، بۆ، با، دا و…. ھەموو ئەم مۆرفیمانە لە ھەرکوێی ڕستەدا کە بن، بە وشە دەژمێردرێن، تەنانەت ئەگەر بە وشەیەکی ترەوە بلکێن و واتاکەی بگۆڕن، وەک: بۆمن، لەو، بەخۆشییەوە و… ئەم پێکھاتانە لە ڕستەدا بە دوو وشە دەژمێردرێن.
- مۆرفیمی ئازادی فەرھەنگی (یان وشەیی): مۆرفیمێکە واتای سەربەخۆی ھەیە، لە فەرھەنگی وشەکاندا واتایەکی بۆ دەسنیشان کراوە. وەک: ھەور، مانگ، دەست، ئەسپ و….
مۆرفیمی بەسراو
بە مۆرفیمێک دەڵێن کە ئەرک و واتایەکی سەربەخۆی لە نێو ڕستەدا نییە و بە مۆرفیمێکی ترەوە دەبەسترێتەوە. مۆرفیمی بەستراو دوو جۆری ھەیە:
- مۆرفیمی بەسراوی ڕستەوانی: ئەو مۆرفیمانەی وشەی تازە دروست ناکەن؛ تەنیا باری وشەکە دەگۆڕن و بۆ جێگرتن لە نێو ڕستەدا دەیگۆڕن. وەک: «ان» لە پیاوان، «تر» لە خێراتر و….
- مۆرفیمی بەسراوی داڕشتنی: ئەو مۆرفیمانەی دەبنە ھۆی پێکھاتنی وشەیەکی نوێ بە واتایەکی سەربەخۆ. وەک: «ٶڵە» لە کیژۆڵە، «ەر» لە نووسەر، «یلە» لە وردیلە و….
ھەروەھا بڕوانە
سەرچاوەکان
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article مۆرفیم, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.