Kuršumlija

Prema popisu iz 2002. bilo je 13639 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 12525 stanovnika).

Kuršumlija
Panorama Kuršumlije
Grb
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Toplički
Opština	Kuršumlija
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	13639
Geografija
Koordinate	43°08′27″N 21°16′04″E / 43.140833°N 21.267833°E / 43.140833; 21.267833
Nadmorska visina	386 m
Kuršumlija Kuršumlija (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	18430
Pozivni broj	027
Registarska oznaka	PK

 

Kuršumlijski kraj je bio naseljen u praistoriji. U doba Rimljana Kuršumlija se nazivala Ad Fines, što znači "na kraju" jer je bila na granici dve provincije, Dalmacije i Gornje Mezije. Bila je u to vreme jedna od važnih stanica na poznatom rimskom putu Niš-Lješ.

U vizantijsko doba nosila je naziv Toplice i bila je sedište episkopije (prvi put se pominje u pisanim dokumentima 1019. godine, kada je ustanovljena Toplička episkopija). U srednjem veku bila je prva prestonica Stefana Nemanje. Između 1159. i 1168. godine on je ovde sagradio svoja prva dva manastira svetog Nikolu i svetu Bogorodicu, a pokrio ih je olovom koje je davalo blještavi odsjaj, pa je mesto nazvano Bele Crkve.

U doba Turaka tu je bilo sedište lokalne turske vlasti i jedan od najvećih manastirskih trgova olova i srebra u tom delu Balkana. Na početku turske vladavine mesto se zvalo Kuršumlu-Kilise (a), što je ustvari samo prevod ranijeg srpskog naselja Bele Crkve. Ovo ime je neposrednije isticalo uzrok sjaja i blještavosti kuršumlijskih crkava, a to je njihov olovni, na turskom jeziku kuršumlu - pokrivač. Uoči oslobađanja od Turaka u srpskim dokumentima se pominje kao Kuršumlje, i najzad po oslobađanju od Turaka 1878. godine Kuršumlija.

Za vreme prvog srpskog ustanka Karađorđevi ustanici su sedam godina držali kraj oko Lukovske Banje a četiri puta napadali Kuršumliju, dok je Stanoje Glavaš 1806. oslobodio i držao kratko vreme. Kuršumlija je od Turaka oslobođena 19. januara 1878. godine.

U Prvom svetskom ratu Kuršumlija je postala poznata po Drugom "gvozdenom" puku i Topličkom ustanku iz 1917. godine, čiji je zvanični predvodnik bio Kosta Pećanac. U ovom ratu Kuršumlija i okolina su pretrpeli velike ljudske i materijalne gubitke.

U Drugom svetskom ratu Nemci su okupirali Kuršumliju 12. aprila 1941. godine. Bugari su okupirali grad i okolinu 25. marta 1942. godine, sve do oslobođenja 28. avgusta 1944. godine.

U naselju Kuršumlija živi 10300 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 35,7 godina (34,6 kod muškaraca i 36,8 kod žena). U naselju ima 4323 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,15.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 2382 1953. 2649 1961. 3391 1971. 7185 1981. 10550 1991. 12525 12371 2002. 13848 13639