امر فياض ٻرڙو: ليکڪ، سنڌي ٻوليءَ جو انجنيئر

امر فياض ٻُرڙو، ( انگريزي ٻولي: Amar Fayaz Buriro) پھرين 1 ڊسمبر 1967ع تي پاڪستان جي صوبي سنڌ جي هڪ قديم رياست خير پور ميرس جي هڪ ننڍڙي ڳوٺ ڄاڃي ٻُرڙو ۾ ڄائو. امر هاڻي سنڌي ٻوليءَ جو انجنيئر، اديب ۽ بلاگر آهي. سندس والد جو نالو حمز علي ٻُرڙو هو. جيڪو تر جو هڪ ڏاهو، انسان دوست ۽ پيار ڪندڙ ماڻهو هو کيس پنهجي ديس ۽ ٻولي سان بي انتها پيار هو، جنهن امر فياض سميت پنهجي اولاد جي تمام بهترين تربيت ڪئي.

تعليم

امر ابتدائي تعليم پنھنجي ڳوٺ ڄاڃي ٻُرڙي جي هڪ مدرسي ۽ گورنمينٽ پرائمري اسڪول ڄاڃي ٻرڙي مان حاصل ڪئي، پوءِ گورنمنٽ ناز هاءِ اسڪول خير پور ميرس مان 1983ع ۾ مئٽرڪ جو امتحان امتيازي نمبرن سان پاس ڪري، گونمنٽ ڪالج آف ٽيڪنالاجي، خير پور ميرس مان مڪينيڪل انجنيئرنگ ۾ ڊپلوما جي ڊگري، 1988ع ۾ حاصل ڪئي. اڳتي هلي نوڪريءَ دوران شاھ عبدالطيف يونيورسٽي خير پور ميرس مان ماسٽرس ڊگري سوشيولاجيءَ ۾ پرائيويٽ اميدوار جي حيثيت سان حاصل ڪئي.

ڪم ڪارين جو سفر

تعليم مان فارغ ٿي امر فياض ريڊيو پاڪستان جي انهن اوائلي انائونسرن مان هڪ ٿيو جن ريڊيو اسٽيشن خيرپور تي شروعاتي پروگرام ڪيا. امر سن 1990 ۾ پاڪستان ريلويز ۾ سب انجنئير طور چونڊيو ويو ۽ 1999ع تائين ريلويز ۾ ڪم ڪندو رهيو، پر اتان جي ماحول مان بيزار ٿي هن ريلويز ڇڏي ڏني ۽ بين الاقوامي معيارن کي پرکڻ واري اداري (ISO) ۾ ريجنل انسپيڪٽر طور ڀرتي ٿيو، وري ڪاسموس ڪميونيڪيشنز ۾ جنرل مينيجر طور خدمتون ادا ڪيائين. بعد ۾ يونائيٽيڊ نيشن ۾ ڪميونيڪيشن آفيسر طور ڪم ڪرڻ لڳو، اتان هن ڪمپيوٽر ٽيڪنالاجيءَ ۾ مهارتون حاصل ڪندو نيٺ پهريون ڀيرو اردو نستعليق نالي ”امر نستعليق“ جو بنياد وڌو، ۽ ڪراچي جي هڪ نجي يونيورسٽيءَ ۾ هيڊ آف ڊپارٽمينٽ انفارميشن ٽيڪنالاجي طور کنيو ويو. جنھن کان پوءِ امر سنڌي لئنگئيج اٿارٽيءَ جي انفارميشن ٽيڪنالاجيءَ جي اهم شاخ لئنگئيج انجنيئرنگ سان سلهاڙيل شعبي جو ڪنسلٽنٽ طور ڪم ڪيو. ھاڻي امر فياض سنڌ جي ثقافت ۽ سياحت کاتي پاران قائم ڪيل اداري عبدالماجد ڀرڳڙي انسٽيٽيوٽ آف لئنگئيج انجنيئرنگ حيدرآباد ۾ پروجيڪٽ ڊائريڪٽر طور سنڌي ٻوليءَ جي ڊجيٽائيزيشن تي ڪم ڪري رھيو آھي.

ڪارناما

• 1996 ۾ پاڪستان جي وڏي انگريزيءَ کان انگريزي ۽ سنڌي ڊڪشنري ترتيب ڏنائين. جيڪا لاهور جي اشاعتي اداري اوريئٽل بڪ سوسائٽيءَ وارن 1997 ۾ ڇپي پڌري ڪئي.
• اردو ٻوليءَ جو پهريون ويب بيسڊ نستعليق فونٽ ٺاهيو جنهن جو نالو پنهنجي نسبت سان ”امر نستعليق“ رکي پڌرو ڪيائين جيڪو انتھائي هلڪو هئو ۽ جيڪو ويب سائيٽن تي لڳي پئي سگهيو.
• سنڌي ٻولي کي ويب پيج تي ٽيڪسٽ بيسڊ اھڙو ڪري ويو جو اھا ھڪ ئي وقت مختلف ٻولين جا فونٽ کڻي پئي سگهي. جيڪو ڪم سنڌي ڪمپيوٽنگ جي بانيڪار عبدالماجد ڀرڳڙيءَ پنھنجي ويب سائيٽ کي امر کان ئي ٺهرايو.
• سنڌي ٻولي کي گوگل جي ٻولين واري فھرست ۾ شامل ڪرائڻ ۾ مرڪزي ڪردار ادا ڪيائين.
• سنڌي ٻوليءَ جي منفرد اکرن کي جاوا ۽ اجڪس ۾ پھريون ڀيرو شناخت ڏنائين جنھن سان ويب جي پروگرامنگ پاڻمرادو سنڌي ٻولي محسوس ڪري ان جي سڌائي ۽ فونٽ کڻي سگهي، جنھن پروگرامنگ کي ورلڊ وائيڊ ويب ڪنسورشيئم معياري سمجهي سڄي دنيا ۾ فعال ڪرايو.
• امر فياض پنھنجي ٽيم جي اڻٿڪ محنتن کان پوءِ سنڌي ٻوليءَ جو پھريون او سي آر بڻائي عام ڪيو.
• ھن پھريون ڀيرو شاھ جي رسالي جو ڪارپس سھيڙي سڄي شاھ جي رسالي مان اکري ۽ لفظي ڇيد ڪري دنيا جي پروگرامرن لاءِ عام ڪيو.
• امر فياض ٻرڙي انڊرائيڊ سرشتي جي ڪيبورڊ مائڪروسوفٽ سويفٽ ۾ سنڌي ٻوليءَ جي خودڪار اڳڪٿ شامل ڪئي، جنھن ۾ شاھ جو سڄو رسالو، پھاڪا ۽ عام جملا اڳواٽ رکيائين.

ادار سازي

امر سنڌي ٻوليءَ جي آئيندي کي مڪمل طور تي محفوظ ڪرڻ لاءِ حڪومت سنڌ کي سنڌي ٻوليءَ جي لئنگئيج انجنيئرنگ لاءِ خودمختيار اداري ٺاھڻ لاءِ پيشڪاري ڏني، جنھن سان حيدرآباد ۾ ”عبدالماجد ڀرڳڙي انسٽيٽيوٽ آف لئنگئيج انجنيئرنگ“ جڙي راس ٿيو جتي اڄ سنڌي ٻوليءَ جي جديد ڊجيٽائيزيشن تي سنڌي ڪمپيوٽنگ جي ٽيم جي سربراھي ڪري رھيو آھي.

مڃتائون

• سنڌ گريجوئيٽس ايسوسيئيشن پاران سنڌي ٻوليءَ جي خدمتن تي گولڊ ميڊل
• شاھ جي رسالي جي مڪمل ڊجيٽائيزيشن تي 2017 ۾ لطيف ايوارڊ
• مادر وطن ايوارڊ جيڪو سنڌ ترقي پسند پارٽي يوم مادر وطن تي کيس ڏنو.

حوالا