allin Qillqay

• Uralan runasimi, Rodolfo Cerrón Palomino-p nisqankama qillqasunchik. QSHKS hina qillqasqakunata #pusapuna nisqawan t'inkimusunchik. Chayraykum ama "o", "e" ("pichqantin hanllalli", pentavocalista nisqap), "sh", "tr" (Chinchaysuyu qhichwap) nisqa sanampakunatachu, ichaqa wamaq (kastilla simimanta) simikunallapitaq qillqasunchik: Simi, Qarquy, Maswa, Sunqu, Siq'i, Utqay, Wachwa, Qanchis, Kanchik, Pusaq (8), Pusaq runa.
• Wamaq kunan pachamanta simikunapaq kastilla simipi rimasqakunatam (teléfono, eléctrica, república) #pusapuna nisqawan musuq qhichwa simipi nisqaman t'inkimusunchik, chaypipas qillqaspa willasunchik.
• Ikwadur, Kulumbyamanta willaq qillqakunataqa Uralan runasimi icha Shukllachishka Kichwa nisqakama qillqasunchik. Chay killkakunapika "sh" killkashunchik, mana "q" nishkata killkashpa: Pusak (8), Pushak runa.
• Kikinpa, propio nisqa sutinkunata huklla simipi qillqasunchik (Tawantinsuyu hukkunawanpas, amapunim Tawantin suyu, Tawantin Suyu hina pantanaypaq): Runasimi (Runasimi nisqa simi), Qhichwa simi (Qhichwa nisqa simi).

Kastilla simimanta chaskisqa simikunataqa qhichwa simip allin qillqayhinam qillqanchik.

c/qu ---> k
ce, ci ---> si
z ---> s
e ---> i
o ---> u
v ---> w
au ---> aw
ao ---> aw
ai ---> ay
aba ---> awa

Kay hinatam qillqanchik:

Dios --> Dyus

-ion ---> -yun:

nación, educación, expedición, comunión, rebelión --->
nasyun, idukasyun, ikspidisyun, kumunyun, riwilyun

-ía, -ío ---> -iya, -iyu

porquería, tía, tío --->
purkiriya, tiya, tiyu

-ia, -io ---> -ya, -yu

Alemania, Italia, Bolivia, Francia --->
Alimanya, Italya, Buliwya, Ransiya

br-, dr-, fr-, gr- ---> r-

brincar, drenaje, francés, griego --->
rinkay, rinahi, ransis, rigu

• Yanapa:P'unchaw
• Wikipidiya:Musuq simikuna
• Wikipidiya:Llaqta sutikuna
• Wikipidiya:Pichqantin tiksi tunu
• Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna
• Wikipidiya:Yanapana

• Ima hinataq runasimita allin qillqay
• Samuel Majerhua Castro (2008): La escritura fonémica del quechua ayacuchano. Tesis para optar el grado de magíster. Ayacucho/Quito: Facultad Latinoamericana de Ciencias Sociales (FLACSO)

Qhichwa runakunapaq allin qillqaypi simi qullqakuna

• Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi (pdf, 8,16 MB)
• Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Ayakuchu Chanka Qichwa Simipi (pdf, 7,98 MB)
• Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Shimichaw (pdf, 8,62 MB)

Allin qillqaypi simi qullqakuna: Qhichwa simi - Huk simikuna

• Simi taqi Runasimi - Aliman - Inlis - Kastilla simi.
• Iskay simipi yuyayk'ancha (Qhichwa simi - Kastilla simi) (Buliwya, pdf, 4,95 MB)
• ARUSIMIÑEE: Castellano, Aymara, Guaraní, Qhichwa (Buliwya, pdf, 2 MB)