Lukuc

na lemadruq a pasavava a cemelak a asav, inika venuciar inika venangalj uta.

lukuc
sinivecikan na kisanvenaruvarung
Maidenhair spleenwort
(Asplenium trichomanes ssp. quadrivalens)
zumanga a ngadan
kinakaian na amerika	Asplenium
pinairangan	koeh-lūi-ê
ciniukuan	鐵角蕨屬

azua a pinaywanan a vencik a “lukuc”, izua a pacugan mavan a palingulj tua nemanga. kasicuayan, azua a lukuc, amin a lami ka kinaqucaqucaljan, ljawa masan tjaljapazanal a ljaceng tucu.

izua a kinacemekeljan nua mazazangiljan i paywan, nu uri papucekelj, sa alapen ta caker, sviki, kasiw, vavuy avan a lisi nua cunguljan na uqaljay tua tjumaq na vavayan. sa pinadjulu uta tua qaw, veljevelj, tjanes kata lukuc tua vaik ta tjumaq na vavayan.

nu mangetj ta tjumaq na vavayan, sa venengetj a lukuc i ingaw tua qaw, qaw lemingdjelj tazua a qaw. anema a pacugan tua matucu? inika a tinevela nua caucau.

izua a caucau a naqivu taicu a mavan a kinisenayan tua vavayan a matu azua a lukuc a maqati a papualjak tua kinacemekeljan nua mazazangiljan, sa izua a caucau a naqivu uta taicu a “lukuc” a pacugan i pinaywanan avan a ljemuku, saka kilalaing tia mazazangiljan tua taqaljaqaljan niamadju.

sipakialalang ta tiuma

nu papucekelj a mazazangiljan sinanpazangal aravac, aza tiuma pinakialalang tua lukuc. izua nu sinipakiayang ta qinalu a tjevus a veljevelj a zangav a saviki, a sini rava na sauqaljay nu pucekecekelj.

sinan ljaceng

kasicuayan ikatjena kemeljang, katucunga tja kinicual tua amis a tjasikataqaljan aseman ljaceng, tjempis tua i ngaingav, sanguaq a selaven a cianen sa paciuan ta riprip.

sinan racev

kakemeljanganga itjen tua makaya saneljacengen, azua i sisigu i butanggu a tjasikataqaljan, ayata sedjaljep a ljemeliav a temalem, bauken nua kemasi pairang a mareka kakanan a siyubai, mavanu sikamanguanguaq niamadju ta sikavaljutan.

sipakialalang a penalingulj

tjuruvuanga tjengelay a temalem tua lukuc a penalingulj a pakelay a pacaying pitua qapulu na rikis, papudjalim papenguanguaq tua kinaizuanan.

• vaqu
• djulis
• ljavucuvucu

1.鄭漢文、王相華、鄭惠芬、賴紅炎編(2005)，《排灣族民族植物》，行政院農業委員會林業試驗所。P188。