Tjevus

tjevus
sinivecikan na kisanvaruvarung
Saccharum officinarum
pinapungadan ni Carl Linnaeus
zumanga a ngadan
kinakaian na amerika	Saccharum
pinairangan	âng-kam-chià
ciniukuan	秀貴甘蔗

kasicuayan a paqulid azua tja qinuman, izua sakamaya sinipazekatj a temalem tua tjevus a ljemavingan tua vavua kata salingaungaulj.

auza a ngadan nua tjevus a pacugan, avan a “qaljemqem”numaya. izua i kakudan nua paywan, uri qemuma ta temalem a kedri a tjevus i putung tua quma, sa alap tua sipaseljavak tjai aljak nu qemacuvunganga a sengsengan. azua a qaljemqem nua tjevus, inia amin a alju, maqati a midjerenav tua ljemita a varung nua tja kinacemekeljan.

nu puvaljawanga, maqati a pacucun ta alapen a kasiw, vavuy, saviki, cakel tua kivala tjaia vavayan nia uqaljay.

nu mangtjezanga tia uqaljay, izua a remaljeng nua vavayan a kasusu, sa alap ta tjevus timadju tua kicevungan tjaia uqaljay. qaw cemekecek a tjevus i qezung tua kakataqedan nua vavayan timadju. aicu a pacugan, avan a qaljemqem sa nanguaq angata a aicu a vavayan.

sa, azua a ita, ita a picul nua tjevus, avan a vencikan i vuluq kata lima nua rakac uta.

nu i qadavanga ta pucekelj aza sini rava nua sauqaljai azua inalu, tjara pakaizuayin sakamaya azua tjevus, inika malaulj a drusa qapuluan, palja asav palja kapaz, peniliq tua na ladruq a retegan/ pinuculan mana qaljemeqem. avananga masalu a savavayan tua kiljivakan nua sauqaljay. ayata aicua tjevus nuaya, izua patarevan tua sinipakiamav turi namarekatjengelay a marecekelj, turi pualjak sa namaudalj sa namivadvad tu papirazek tua tacemkemkeljan. ulja tjen a kemeljang taicu a tja kakudan tua pinakazuanan nua ta vavulungan. ulja tja kicualan tjakipaqenatjai a parekiljivaljivak kata namarepaqaljaqaljay a sikudakudan niamadju a tjaisangasangas.

 

1.鄭漢文、王相華、鄭惠芬、賴紅炎編(2005)，《排灣族民族植物》，行政院農業委員會林業試驗所。P167。